خانواده در تیررس شبکه های ماهواره ای

برنامه‌ریزی جهان غرب در جهت هویت زدایی، دین زدایی،
خانواده‌‌ستیزی و خانواده گریزی است و بر اساس این محورها به تولید فیلم و برنامه‌ می‌پردازد. نگاه اساسی فیلم‌هایی که توسط رسانه‌های غربی تولید و از طریق ماهواره به طور رایگان در اختیار خانواده‌ها قرار می‌گیرد از میان بردن نگاه عفیفانه مرد و زن در خانواده است.آنها تلاش می‌کنند تا زیور عفاف را به عنوان یک عامل مخرب جلوه دهند و تعهد و پایداری افراد خانواده را نسبت به هم از میان ببرند.آمار نشان می‌دهد که در کشور ما بیش‌ترین مخاطبان تلویزیون را زنان تشکیل می‌دهند. همین باعث شده برنامه‌های این نوع شبکه‌ها با هدف‌قراردادن شخصیت زن و القا کردن فرهنگ غربی به او، سیر تغییر و تحول فرهنگ در ایران را سرعت بخشند؛ تهاجمی فرهنگی که می‌تواند بنیان خانواده را به‌شدت تضعیف کند و به‌دنبال خود، پیامدهای جبران‌ناپذیری به بدنه‌ اجتماع و فرهنگ ایران وارد آورد.مقدس‌ترین نهاد در کشور ما نهاد "خانواده " است.این نهاد از صلابت و قدرت برخوردار است، از این رو برخی از سریال‌های ماهواره‌ای، محور خانواده را مورد هدف قرار داده و تلاش می‌کنند تا روابط بین فردی را متزلزل کرده و عدم اعتماد بین افراد خانواده را به وجود آورند.سازندگان سریال‌های ماهواره‌ای می‌خواهند با رواج اختلال جنسی، نهاد خانواده را متلاشی کنند، از دست دادن نهاد خانواده منجر به از دست دادن سرمایه‌های اجتماعی است.نگاهی به عملکرد شبکه‌هایی مانند «فارسی‌وان»، «زمزمه» و «من و تو» بر روی سیگنال‌های ماهواره‌ای و همچنین فعالیت آنها در فضای مجازی، بویژه شبکه‌ تلویزیونی-اینترنتی «زنان تی‌وی» نشان می‌دهد که آنها در پی تغییر آداب رسوم، اعتقادات و روش‌های زندگی در میان مردم (بخصوص بانوان) هستند.ارتباط‌های جنسی آزاد بین دختر و پسر قبل از ازدواج، از بین بردن حریم بین محرم و نامحرم، داشتن فرزند نامشروع که امری طبیعی تلقی می‌شود، داشتن دوست‌های مرد با داشتن همسر، ترویج اشرافی‌گری، ترویج چشم و هم‌چشمی، ترویج گذراندن وقت به خودآرایی و پایبند بودن به مد روز به‌شکل افراطی، برگزاری مهمانی‌های آن‌چنانی و از همه مهم‌تر، پایبند نبودن به اصول زندگی مشترک و طلاق‌های بی‌شمار بر اثر آشنایی با جنس مخالفِ دیگر و اعتنا نکردن به وضعیت کودکان، همه و همه حکایت از این دارد که استعمار نوین با روش جنگ نرم به مبارزه با فرهنگ و تمدنِ چندهزارساله‌ ایرانیان آمده و ابتدا هسته‌ اجتماع، یعنی خانواده و بعد، شخصیت زنان را که قلب این خانواده‌ها هستند، نشانه گرفته است.تأثیر برنامه‌های ماهواره بر فرهنگ خانواده‌ها ناشی از قدرت نفوذ و تأثیرگذاری رسانه در جامعه است.رسانه‌های دیداری و شنیداری بخشی از منش و اخلاق افراد جامعه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند.اگر خانواده‌ها به صورت مداوم و مستمر مخاطب برنامه‌های ماهواره باشند، قطعاً تأثیر بسیار عمیقی بر آنها خواهد گذاشت، بویژه دختر و پسر جوانی که آمادگی پذیرش افکار مختلف را دارند.شبکه‌های ماهواره‌ای با رویکرد تخریب فرهنگ کشورهای در حال توسعه، قصد دارند در برنامه‌های خود این رویکرد تخریبی را القا ‌کنند.

تبلیغات سوء شبکه‌های ماهواره‌ای اثرات مخربی در اعتقادات، تفکرات، شخصیت و تربیت خانواده‌ها و بویژه زنان و جوانان دارند و افراد را از تفکرات و اعتقادت صحیح خود جدا می‌کنند. تمام هدف این برنامه‌ها نابودی سلامت فکر و رفتار افراد است.مشاهده دائم برنامه‌های نامناسب ماهواره افراد را دچار حالت مسخ شدگی و از دست رفتن عقلانیت می‌کند و خانواده‌های تحت الشعاع این برنامه‌ها از مسیر اصلی تربیتی خود که ریشه در مکتب اسلام دارد فاصله می‌گیرند.

اتخاذ سیاست واقع بینانه در برابر ماهواره: دشمنان کشور ما امروز به این نتیجه رسیده اند که راز اصلی پیروزی ها و شکست ناپذیری هایی که در مجموعه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران وجود دارد، ذهن های هوشیار و هوشمند و دل های آگاه و مومنی است که وجود دارد و اینهاست که توانسته تاکنون از نظام مقدس کشورمان در برابر تهدیدات دشمن دفاع کند.دشمنان جمهوری اسلامی تلاش می کنند تا با توسل به هنجارهایی که حاکم است و ارزشهایی که خوب و بد کشورمان را تعریف می کنند و حتی الگوهای ذهنی که جامعه ما تحلیلش از جهان و انقلاب و جوانان بر اساس آن الگوها تثبیت شده، نفوذ و آن را می شکنند تا بتوانند الگوهای جدیدی را جایگزین الگوهای شناختی جامعه ما بکنند. ماهواره یکی از اصلی ترین ابزار های دشمن در راستای تحقق اهدافش در کشور ما است. به طوری که بیش از 30 شبکه رادیویی و 55 شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای فارسی زبان علیه ایران فعالند.شبکه‌های ماهواره‌ای به هیچ عنوان قصد پر کردن اوقات فراغت خانواده‌های ایرانی را ندارند بلکه می‌خواهند با جلب اعتماد خانواده‌های ایرانی آنها را به تماشای فیلم‌های خود دعوت کنند تا آنچه را که برنامه‌ریزی کرده به خورد مخاطبان خود دهند.آمار بالای طلاق و پایین آمدن سن ازدواج و یا کاهش آمار ازدواج در کشور از مضرات تماشای سریال‌های ماهواره‌ای است.

مدگرایی، نابود کردن ادبیات فارسی، مشروعیت بخشیدن به رفتارهای غربی، انکار وحی، زیر سئوال بردن شهادت، مهدویت و عاشورا از مهم‌ترین آثار مخرب دیگر برنامه‌های ماهواره‌ای است.ایجاد شبهه در دین اسلام، تبلیغ کالای بی‌کیفیت و ضایع کردن حق‌الناس در اتلاف وقت آنها برای صرف سریال‌های بی‌محتوای ماهواره‌ای نیز از دلایل دیگر آثار مخرب آن است. امروزه هالیوود با 15 میلیارد دلار سود خالص سالانه 78 درصد سینماهای جهان را پشتیبانی می‌کند. ترویج خشونت در فیلم‌ها حتی برنامه و کارتون‌هایی که برای کودکان ساخته می‌شود، سست کردن بنیان خانواده‌ها، افزایش آمار دختران فراری، تجاوز به عنف، افزایش طلاق، تنوع‌طلبی، هجوم فرهنگی، زدودن آموزه‌های دینی، تحقیر فرهنگ ملی، ترویج فرهنگ غربی، تخریب هویت ملی، تغییر تکنیک زندگی، ترویج برهنگی، رواج آزادی‌های بی‌قید و بند و صدها مورد دیگر از آثار مخرب ماهواره‌ها بر فرهنگ و جوانان این مرز و بوم است.

اما ما در برابر این هجوم گسترده چه باید بکنیم؟بحث ماهواره و روند رو به رشد استفاده از آن متناسب با وضعیت و شرایط جهانی یک امر طبیعی و رخداد واقعی است که در سرعت تحولات و رشد تکنولوژی‌ها افراد جامعه نیازمند استفاده از دستگاه‌های ارتباطی متنوع و مختلف هستند. موضوع اصلی در بحث استفاده درست از تکنولوژی‌های جدید و برنامه‌های ماهواره‌ای است.یکی از مباحثی که از دیرباز در این زمینه مطرح است بحث ایجاد فرهنگ و ظرفیت درست در استفاده از ماهواره و برنامه‌های اینترنتی است به طوری که ما نمی‌توانیم با محدود کردن و یا اعمال سیاست ببند و بگیر مردم را از استفاده درست از این وسایل ارتباطی منع کنیم. نمی‌توان جلوی پخش این برنامه‌ها و تنوع گرایش به آن را گرفت اما آنچه بسیار مهم به نظر می‌رسد برای حفظ مصالح و منافع ملت باید هدف‌گذاری‌های خود را به سمتی ببریم تا خود مردم با اغنا شدن از برنامه‌های داخلی گرایش کمتری به شبکه‌های نامناسب و مستهجن داشته باشند. به دلیل گستردگی ابعاد فنی، علمی و فناوری علوم و فنون جدید بویژه رسانه‌های سهل‌الوصول و در اختیار مردم باید به گونه‌ای حرکت کنیم تا نه تنها ایجاد حساسیت در جامعه صورت نگیرد بلکه یک روشنگری واقعی نیز انجام شود. ما باید به یک راهکار حقیقی و منسجم و معقولانه در مقابله با برخی مظاهر زشت تکنولوژی‌های نوین رسانه‌ای اقدام کنیم و با این حرکت خود توطئه دشمن را خوب شناخته و با اتخاذ سیاستی درست برای زهر آنها پاد‌زهر درست کنیم.

اعتیاد به اینترنت در کمین نوجوانان

بی تردید، اینترنت در زندگی افراد جامعه، تغییر اساسی به وجود آورده است. این تغییر را می توان با اختراع تلفن در اوایل قرن بیستم و تلویزیون در دهه پنجاه مقایسه کرد. اینترنت، بشارت دهنده کم کردن فاصله ها و گسترده کردن روابط میان آدمیان شده است.اما امر متناقض این است که خود این تکنولوژی گاه موجب تقلیل و افت سایر روابط اجتماعی شده و تنهایی فرد را بیش تر کرده است. اخیراً در یکی از کشورهای غربی در پی افزایش آمار معتادان رایانه‌ای، کلینیک ترک اعتیاد رایانه‌ای راه‌اندازی شده است.کاربران با لب و لوچه آویزان و ابروان در هم فرو کشیده، در نهایت بی حوصلگی، چشم از جهان زنده برگرفته و به جهان مجازی بازی های رایانه ای می‌دوزند. آنها ساعت‌ها چون مسافری یکه و غریب بی‌هیچ همراه و همسفر در جاده‌های بی انتها پرسه می‌زنند؛ مدام به بیراهه می‌روند و راه رفته را بارها باز می‌گردند.‏ هرچند لفظ اعتیاد بیشتر تداعی‌گر اعتیادهای سنتی نظیر اعتیاد به الکل، مواد مخدر و قمار است ولی در چند سال اخیر، اعتیاد به اینترنت رفته رفته با وجه جدیدی روبه‌رو شده است.امروزه ثابت شده است استفاده طولانی مدت از اینترنت، تاثیرات مخربی بر روح و روان افراد برجای می‌گذارد.در واقع گسترش رایانه‌های شخصی از یک‌سو و افزایش و سهولت اتصال به اینترنت در منزل و محل کار از سوی دیگر، به ظهور معضلی به نام اعتیاد اینترنتی منجر شده است.این در حالی است که همچون دیگر اعتیادها، این نوع اعتیاد نیز باعث منزوی شدن فرد از خانواده و اطرافیانش شده و می‌تواند به تخریب سلامت، روابط و احساسات شخص معتاد منجر گردد.‏

اعتیاد به اینترنت نیز مانند اعتیاد به مواد مخدر، الکل، سیگار یا کافئین، با علائمی همچون افزایش نوسانات اخلاقی، سخن نگفتن با دیگران، قطع روابط اجتماعی، کم خوابی، نگرانی و استرس در کنار ضعف بینایی همراه است.کودکان و نوجوانانی که به اینترنت دلبستگی فراوان پیدا می کنند و در حقیقت به آن معتاد می شوند و برای ارضای خود ساعت های متوالی، بدون وقفه روی خط باقی می مانند و زمانی که امکان دسترسی به اینترنت را نداشته باشند، دچار تشویش، لرزش دست و عصبانیت می شوند، استراحت و آرامش را فراموش می کنند و به اینترنت و وسوسه های آن فکر کرده و خیال پردازی می کنند.‏ نوجوانان معتاد به این بازی ها همچون رانندگانی می‌مانند که بی‌اعتنا به علائم راهنمایی و رانندگی، اتومبیل اسقاطی خود را در جاده‌های خاکی به هر سو می‌رانند تا آنکه بالاخره وارد تونل افسردگی می‌شوند؛ تونلی که ممکن است انتهایش بسته باشد و به روشنی ختم نشود.برخی از بچه‌ها والدینشان را مکرراً به خرید بازی‌های رایانه‌ای و پرداخت پول برای دستیابی به تسهیلات اینترنتی از جمله اینترنت پر سرعت برای بازی وا می‌دارند و متأسفانه پدر و مادرها هم از این امر اطاعت می‌کنند و در برابر خواسته فرزندان سر تسلیم فرو می‌آورند که البته این اطاعت محض کاملاً غلط و غیر قابل دفاع است و در دراز مدت حکم باج‌دادن به فرزند را پیدا می‌کند.‏

کودکان و نوجوانانی که ساعات متمادی در اینترنت پرسه می‌زنند و به بازی‌های رایانه‌ای می‌پردازند، برای درس‌خواندن و بویژه فراگیری نکات و مباحث جدید وقت کم می آورند و برخی از آنها در ساعات تحصیل در مدرسه مدام برای تعطیل‌شدن و بازگشت به منزل لحظه‌شماری می‌کنند تا هر چه زودتر خود را در عالم بازی‌های رایانه‌ای غرق کنند گاه حتی از رفتن به مهمانی‌های فامیلی یا دوستانه مرسوم سرباز می‌زنند تا برای بازی و وبگردی وقت کم نیاورند.پژوهش جدیدی که توسط گروهی از روانشناسان دانشگاه لیدز انگلیس صورت گرفته نشان می‌دهد آن دسته از کاربرانی که مدت زمان طولانی از اینترنت استفاده می‌کنند، بیش از کسانی که وقت کمتری به وبگردی اختصاص می‌دهند، به افسردگی و احساس یاس و دلسردی مبتلا می‌شوند.در این پژوهش خاطرنشان شده است که صرف وقت بسیار در اینترنت باعث می‌شود کاربر به جای تعاملات اجتماعی در زندگی واقعی، به اتاق‌های گپ‌زنی (چت) و شبکه‌های اجتماعی روی آورد. استفاده طولانی مدت از اینترنت ممکن است در نهایت به اعتیاد منجر شده و تاثیرات بسیار زیانباری بر سلامت روانی فرد بر جای گذارد.‏ ارتباط مجازی از طریق اینترنت، محملی را برای گریز از واقعیت و وسیله ای برای ارضای نیازهای هیجانی و روانی به وجود می آورد.کسی که در روابط واقعی بین فردی توفیق چندانی نداشته، اکنون از این طریق قادر می شود بی آنکه چهره خود را برملا کند و نام خود را بگوید، روابط گسترده ای را برقرار نماید و احساسات خویش را بروز دهد. پیامدش این است که منجر به ایجاد توهم صمیمیت می شود و وقتی واقعیت خارج، محدودیت های خود را نشان می دهد، واکنش های ناامیدانه ای را در فرد ایجاد میکند .

کارکرد دوگانه اینترنت

همزمان با دسترسی گسترده افراد به اینترنت، شاهد نوع جدیدی از اعتیاد یعنی "اعتیاد اینترنتی" هستیم که مسئله خاص عصر اطلاعات است."اعتیاد اینترنتی" اصطلاحی بود که اولین بار به وسیله "یانگ" در سال 1996 معرفی گردید و مورد توجه روان پزشکان و درمان گران قرار گرفت . اعتیاد به اینترنت، نوعی اختلال روان شناختی - اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می‌‌شود. این اختلال طبق دیدگاه "یانگ" کارکردهای انطباقی شخص را مختل می‌سازد .فرد معتاد کسی است که دستکم 38 ساعت در هفته، وقت خود را صرف استفاده از اینترنت می‌کند. اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است همچون، اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی‌قراری، تفکرهای وسواسی و یا خیال‌بافی راجع به اینترنت.‏ لفظ اعتیاد، بیشتر تداعی کننده اعتیادهای سنتی همچون اعتیاد به الکل، نیکوتین، موادمخدر و قمار است، اما اعتیاد از طریق اینترنت با وجه جدیدی روبه‌رو شده است. گسترش رایانه‌های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار، منجر به ظهور اعتیاد آنلاین شده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق‌های گپ، هرزه نگاری به قمار آنلاین و خریدهای اینترنتی می‌شود. همچون دیگر اعتیادها، اعتیاد به اینترنت، فرد معتاد را از خانواده و اطرافیانش منزوی می‌سازد. اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه‌های اینترنت می‌تواند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتا روح و روان فرد گردند. بنابراین، همان طور که رایانه‌های شخصی روز به روز در خانه‌های‌ ما همچون دستگاه‌های تلویزیون جای پای خود را پیدا می‌کنند و اتصال به شبکه اینترنت افزایش می‌یابد، می‌بایستی گام‌هایی در راستای مقابله با مضرات این تکنولوژی نوین برداریم.‏

از طرفی، در عین حال که روابط این افراد (بویژه کودکان و نوجوانان) در جهان مجازی افزایش می‌یابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعی کاسته می‌شود . ضمن آنکه، احتمال لطمه دیدن عملکرد آموزش نیز وجود دارد.پدیده اعتیاد اینترنتی، همزمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع آنلاین شایع‌تر می‌شود. وب، اطلاع‌دهنده، مفید، دارای منابع غنی و سرگرم‌کننده است. اما برای بسیاری از مردمی که به آن معتادند، این منافع، در حال تبدیل شدن به آسیب‌ها و نابهنجاری‌های روانی و رفتاری است.اینترنت از جمله پدیده هایی است که در دو دهه اخیر جای خود را در میان مردم جهان باز کرده است و تمامی افراد اجتماع صرف نظر از دیدگاه ها و سلایق گوناگون به آن گرایش پیدا کرده اند.دارا بودن سایت های متعدد آموزش، موثر در تقویت هوش کودکان، دیدن موزه ها و مکان های دیدنی شهرها و سایر کشورها و تبادل اطلاعات از طریق اینترنت از جمله مزایای اینترنت است.اما از سوی دیگر ورود کودکان به سایت های غیر اخلاقی باعث خشونت، انحرافات جنسی، اعتیاد، رفتارهای ضد اجتماعی، سست شدن مبانی خانواده و اشاعه جرم و جنایت خواهد شد.آنچه اینترنت را برای نوجوان خطرناک جلوه می دهد افزایش سایت بازی های اینترنتی و سایت های غیر اخلاقی است که باعث بروز ناهنجاری هایی در میان قشر نوجوان و جوان جامعه می شود.اینترنت می تواند هم مفید واقع شود و هم مضر.اینترنت می تواند در زمینه های آموزشی نقش مؤثری برای نوجوانان و جوانان ایفا کند و از سویی در صورت عدم نظارت والدین به سایت های غیر اخلاقی می تواند بسیار مخرب باشد.صدمات بهداشت روانی از طریق این‌گونه سایت ها در نوجوانان و جوانان در ایجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت، اعتیاد، رفتارهای غیراجتماعی و سست شدن پایه های خانواده، اشاعه جرم و جنایت در بسیاری موارد جبران ناپذیر است.آگاهی نوجوانان در نحوه استفاده از رایانه از جمله راهکارهای مؤثر نظارتی محسوب می شود.محدود کردن زمان استفاده از رایانه نیز اقدام مهمی است که می تواند توسط والدین به اجرا در آید. والدین باید بر ساعات استفاده کودکان، دسترسی کودکان به سایت ها نظارت داشته، قرار دادن کامپیوتر در مکانی از منزل که بتوان فعالیت های کودک را تحت نظر داشت، از جمله وظایف والدین است.تهیه نرم افزار صافی یا فیلترینگ و انتخاب سایت های مناسب کودکان که می تواند نقطه آغاز مرورگر باشد، از جمله این راهکارها است. انتخاب سایت های مرتبط با علایق کودک، قرار دادن کامپیوتر در فضای عمومی خانه، بیان معایب و مضرات چت و گفتگو به کودک از جمله پیشنهادهایی برای والدین و خانواده در استفاده سالم از اینترنت کودکان است. جوانان و نوجوانان کشور ما هم باید بدانند که اینترنت وسیله بازی و سرگرمی و یا دسترسی به آدرس های ممنوعه نیست. مگر ما هر چیزی در هر جایی بفروشند می خریم یا هر جا روزنامه یا فیلمی پخش کنند، به نظاره می ایستیم؟اینترنت هم مثل هر وسیلة دیگری فقط یک ابزار است و بستگی به نوع استفاده ای دارد که از این ابزار می کنیم و دارای فرهنگی است که بدون داشتن آن، نه تنها کارآیی و اهمیت خود را از دست می دهد، بلکه سبب شیوع بی فرهنگی، فساد اخلاق و لاابالی گری می شود که ضرری غیر قابل جبران و محدود است .

توصیه هایی برای حفظ امنیت اعضای خانواده در اینترنت

میلیونها خانواده هر روزه از اینترنت برای یادگیری، تحقیق، خرید، انجام امور بانکی، به اشتراک گذاری تصاویر، بازی، دانلود فیلم و موسیقی، ارتباط با دوستان، ملاقات افراد جدید و... استفاده می کنند که برای حفظ امنیت در این محیط دانستن اصول اولیه محافظت ضروری است. با ورود اعضای خانواده به دنیای آنلاین، صرف نظر از سن آنها باید آموزشهایی در مورد امنیت فضای سایبر به آنها داده شود چرا که آمارها نشان می دهد هکرها هر 39 ثانیه از طریق اینترنت به کامپیوترهای افراد حمله می کنند.
ضرورت حفظ امنیت اعضای خانواده در اینترنت
شرکتهایی که در زمینه تولید ابزارهای فیلترینگ برای کنترل دسترسی کودکان به اینترنت فعالیت می کند، در گزارش های خود اعلام کرده اند که بیش از یک سوم اینترنت را سایت های غیراخلاقی تشکیل می دهند که می توانند آسیب های فراوانی به کودکان و حتی بزرگسالان وارد کنند. براساس نتایج حاصل از این مطالعات مشخص شده که از کل اینترنت بیش از 37 درصد سایت ها با موضوعات غیراخلاقی فعالیت می کنند. تعداد سایت های اینترنتی ارائه دهنده خدمات بازی های آنلاین طی یک سال گذشته 212 درصد افزایش یافته و سایت های حاوی بخش های خشونت آمیز 10 درصد بیشتر شده که این امر هشداری برای استفاده بدون کنترل کودکان از اینترنت است. بر این اساس و با وجودی که آگاهی کودکان و نوجوانان برای دسترسی آسان به این سایت ها روزبه روز افزایش می یابد، لزوم دقت و کنترل خانواده ها برای کاهش ورود به این سایت های اینترنتی توسط کودکان ضروری خواهد بود. از آنجایی که دانستن اصول اولیه محافظت در فضای سایبر امری ضروری به نظر می رسد رعایت نکاتی در این باره به تمامی خانواده ها توصیه می شود:
1. به محل قرار دادن کامپیوتر در خانه دقت کنیم
در خانه ای که کودکان و نوجوانان در آن زندگی می کنند، محل قرار گرفتن رایانه خانواده بسیار مهم است. بنابراین بهتر است که رایانه خانوادگی در محلی از خانه قرار گیرد که محل رفت و آمد زیاد اعضای خانواده باشد و تعداد ساعاتی که بچه ها با این رایانه کار می کنند نیز محدود باشد. بهتر است والدین اطمینان حاصل کنند که سیستمشان دارای نرم افزار امنیتی حاوی ابزارهای کنترلی والدین باشد.
2. کار کردن تیمی برای مشخص کردن محدودیت ها
خانواده ها باید دقیقا در مورد اینکه چه چیزهایی مناسب یا نامناسب است تصمیم گیری کرده و در این کار فرزندان خود را مشارکت دهند. برای این کار باید مواردی چون انواع وب سایتهای مناسب، اتاق های چت روم هایی که برای مشارکت مناسب هستند توجه کنند. همچنین از اتاقهای چت نظارت شده استفاده شود و این اطمینان حاصل شود که به غیر از این موارد فرزندان از دیگر اتاقهای چت استفاده نکنند چرا که این اتاقهای چت می توانند حاوی موضوعات نامناسبی برای افراد جوان باشند. خانواده ها همچنین باید انواع چیزهایی که فرزندان می توانند به صورت آنلاین در مورد آن بحث کنند را مشخص کنند.
3. در خانه در مورد قوانین رایانه خانگی توافق شود
برای توافق بر سر استفاده از رایانه خانگی بهتر است که برخی قوانین در این رابطه وضع شود. هرگز کلمه عبور خود را فاش نکنید. هرگز شماره تلفن یا آدرس خود را افشا نکنید. هرگز اطلاعاتی را که هویت شما را آشکار می کند ارسال نکنید و هرگز تصاویر نامناسب یا تصاویری که هویت شما را افشا می کند ارسال نکنید.
همچنین براساس این قوانین هیچ گونه اطلاعاتی را با غریبه هایی که به صورت آنلاین ملاقات می کنید به اشتراک نگذارید. هرگز با غریبه هایی که به صورت آنلاین آشنا شده اید، قرار ملاقات نگذارید و هرگز ضمایم ایمیلهای ارسال شده از طرف غریبه ها را باز نکنید. بهتر است این قوانین به اطلاع همه اعضای خانواده رسانده شود.
4. نصب نرم افزارهای امنیتی روی سیستم
خانواده ها باید اطمینان حاصل کنند که نرم افزار امنیتی مستحکمی دارند که سیستمشان را در برابر ویروسها، هکرها و جاسوس افزارها محافظت می کند. این نرم افزار امنیتی همچنین باید محتوا، تصاویر و وب سایتهای خطرناک را فیلتر کند. این نرم افزار باید مرتب به روزرسانی شود چرا که هر روزه تهدیدات جدیدی متولد می شوند که به روزرسانی خودکار نرم افزارهای امنیتی بسیار می تواند در این زمینه موثر واقع شود.
5-از ابزارهای کنترلی و نظارتی والدین استفاده شود
تمامی نرم افزارهای امنیتی و پرکاربرد، ابزارهای نظارتی و کنترلی ویژه والدین ارائه می دهند. برای یاد گرفتن نحوه کار با این ابزارها باید زمان گذاشت و از گزینه هایی که موضوعات و محتوای نامناسب را فیلتر و مسدود می کند استفاده کرد.
برخی تولیدکنندگان نرم افزارهای امنیتی علاوه بر قرار دادن ویژگی های نظارتی در این نرم افزارها، نرم افزار خاصی نیز ویژه نظارت والدین بر فعالیت های آنلاین فرزندان خود عرضه کرده اند. برای مثال شورای عالی اطلاع رسانی نیز نرم افزار فیلترینگ خانگی را عرضه کرده که به صورت رایگان از طریق پرتال این شورا قابل دسترسی است.
این نرم افزارها فرزندان خانواده را از دسترسی به محتوای نامناسب، خطرات شبکه های اجتماعی، افراد غریبه و سایر تهدیدات آنلاین برحذر می دارند. البته این ابزارها دارای محدودیت های خاص خود نیز هستند و بهتر است والدین خود، شخصا به نظارت برکار فرزندانشان در اینترنت بپردازند.
6-افراد آنلاین، غریبه هستند
هر کسی که آنلاین می شود باید این نکته را به خاطر بسپارد که صرف نظر از اینکه دوستان آنلاین را چند دفعه به صورت آنلاین ملاقات کرده و صرف نظر از اینکه چه مدت با این افراد چت کرده و صرف نظر از اینکه چقدر آنها را می شناسد، افرادی که به صورت آنلاین ملاقات کرده افرادی غریبه هستند و دروغ گفتن در مورد هویت شخصی برای فرد آنلاین کار بسیار ساده است. همچنین کودکان و نوجوانان باید بدانند که فردی که وانمود می کند هم سن آنهاست، می تواند 40 ساله باشد.با وجودی که وب سایت های شبکه های اجتماعی می تواند راه ایده آلی برای ملاقات افراد جدید به صورت آنلاین باشد به خانواده ها توصیه می شود وارد این سایتها شده و پروفایل فرزندان خود را چک کنند تا اطمینان حاصل کنند که مکالمات نامناسبی رخ نداده باشد و تصاویر غیرقابل قبولی ارسال نشده باشد. والدین باید مکالمات آنلاین فرزندان خود را بررسی کنند تا مطمئن شوند در معرض خطر افراد خطرناک قرار ندارند.
7- انتخاب کلمات عبور قوی
برای ایجاد کلمات عبور قوی که به راحتی کشف نشوند، باید کلمه عبور شما حداقل 8 کاراکتر داشته باشد و ترکیبی از حروف، ارقام و نشانه ها باشد. کلمات عبور باید در فواصل زمانی معین تغییر کنند تا احتمال سوءاستفاده از یک کلمه عبور در طول زمان کاهش یابد. همچنین رعایت این نکته نیز الزامی است که کلمه عبور خود را با دیگران به اشتراک نگذارید.
8-چک کردن نرم افزار امنیتی سیستم
کاربران باید نرم افزار امنیتی خود را باز کرده و اطمینان حاصل کنند که سه ویژگی آنتی ویروس، ابزار ضد جاسوسی و فایروال را دارا است. این هسته های محافظتی باید با ابزار ضد هرزنامه و نرم افزار جست وجوی امن نیز تقویت شوند.
ایده بسیار خوبی است که خانواده ها یک مجموعه امنیتی برروی رایانه خانوادگی خود داشته باشند که شامل ابزارهای کنترلی والدین و ابزارهای جلوگیری از سرقت هویت نیز باشد.
9- با کودکان خود صحبت کنیم
والدین باید مراقب باشند که فرزندانشان با افراد هم سن و سال خود دراینترنت ارتباط برقرار نکنند. به همین علت به والدین توصیه می شود که برای فرزندان کوچک خود درمورد رایانه، اینترنت و اهمیت حفظ امنیت در اینترنت توضیح داده و نحوه نفوذ هکرها به رایانه آنها و از کار انداختن سیستم را برای آنها شرح دهند.
والدین باید برای فرزندان مورد اهمیت عدم افشای اطلاعات شخصی در اینترنت کاملا توضیح دهند و بگویند که نباید درمورد محل زندگی یا مدرسه خود برای دیگران توضیح دهند.
از کودکانمان بخواهیم که فرم های آنلاین را بدون حضور ما پر نکنند و برای جست وجو، موتورهای جست وجوی ویژه کودکان مانند Yahoo! Kids را به آنها معرفی کنیم. برای فرزندان بزرگ تر نیز درمورد ویروس ها، جاسوس افزارها و هکرها و نحوه کار آنها شرح داده و به آنها بگوییم که سرقت هویت چگونه اتفاق می افتد. برای آنها توضیح دهیم که هر اتفاقی بر روی کامپیوتر می افتد توسط شما قابل بررسی و ردیابی است. به آنها اطمینان دهیم که در صورت وقوع هر اتفاقی به آنها کمک خواهیم کرد و نحوه مسدود کردن کاربران مزاحم را به آنها یاد دهیم.
10-آگاهی مان را افزایش دهیم هرچه بیشتر بدانیم از امنیت بیشتری برخوردار خواهیم بود. برای این منظور به اخبار امنیتی و به روز رسانی های امنیتی توجه کرده و مقالات ساده امنیتی را مطالعه کنیم.

دسترسی به اینترنت

اکنون اینترنت به بخش مهمی از فعالیت های روزمره بشر تبدیل شده است.اینترنت به همان اندازه که مفید و سودمند است، منبع تهدیدها، خطرها و ریسک های گوناگون نیز محسوب می شود. این مسئله به ویژه کودکان و نوجوانان را به علت آسیب پذیرتر بودن در معرض تهدید شدیدتری قرار می دهد و اتفاقاً این بعد از اینترنت را باید بدون هیچ گونه اغماضی در نظر گرفت.متأسفانه طبق آمارهای موجود، بسیاری از والدین یا هیچ گونه نظارتی بر فعالیت های آنلاین فرزندان خود ندارند یا این مسئله را خیلی جدی نمی گیرند. جدیدترین تحقیقات در خصوص وضعیت کودکان و نوجوانانی که به شکل آنلاین مورد سوءاستفاده و بهره کشی قرار گرفته یا در معرض مستقیم حمله و تهدیدهای اینترنتی واقع شده اند، نتایج اسفباری را نشان می دهد.افزایش تعداد کودکان سردرگم و روان پریش که از طریق مشاهده وب سایت های نامناسب و خشن به مشکلات روحی دچار شده اند، تعداد روزافزون این وب سایت ها و پایگاه ها همگی موید این مطلب است که فرزندان ما به شدت توسط فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی ابداع شده توسط خود ما تهدید می شوند.

برای حذف یا دست کم کاهش تهدیدها، صدمه ها و آسیب های وارده به کودکان و نوجوانان به علت دسترسی های نامناسب به اینترنت، سازمان ها و مراکز اصلی فعال در حوزه فناوری اطلاعات، اقدامات مؤثری را مانند جلوگیری از راه اندازی یا ادامه فعالیت پایگاه های غیراخلاقی و غیرقانونی، محدود کردن عملکرد جست وجو در وب برای برخی از کلمه ها یا عبارت ها و... انجام داده اند. اما هیچ کدام از آنها برای تضمین امنیت کودکان و نوجوانان در اینترنت کافی نبوده و در نهایت تا حد زیادی به راهکارهای مکمل که معمولا در طرف کاربر یا اجرا می شوند، وابسته است (Client-side ) سمت سرویس گیرنده در واقع مهم ترین و مؤثرترین راهکار، استفاده از نرم افزارهای امنیتی است که شامل سیستم کنترل والدین باشند. اکنون بسیاری از شرکت های امنیتی این ابزار مهم مدیریتی را در برخی از نرم افزارهای حفاظتی خود (ParentalControl ) گنجانده و در اختیار متقاضیان قرار می دهند. ابزار کنترل والدین، معمولا قدرت بازدارندگی مؤثری در برابر تهدیدها و خطرهای اینترنتی در اختیار دارند و خانواده ها می توانند با تعریف و تنظیم گزینه های مختلف در این ابزار، دسترسی فرزندان خود به محتویات اطلاعاتی تحت وب را کاملا تحت کنترل و نظارت خود قرار دهند.

قابلیت هایی چون انسداد صفحه ها و پایگاه های نامناسب و خشونت آمیز به شکل بالفعل یا بالقوه، نظارت و کنترل فایل ها و اطلاعات رد و بدل شده به شکل آنلاین، آگاهی از پایگاه ها و مراکز مورد بازدید فرزندان و نیز کلیه آدرس های در دسترس آنها و همچنین قابلیت تعریف زمان و مدت دقیق دسترسی کودکان و نوجوانان به اینترنت در یک جدول زمانی قابل تنظیم توسط خانواده ها، از ویژگی های معمول سیستم های کنترل والدین محسوب می شود. به عنوان نمونه ای از نرم افزارهای امنیتی شامل این سیستم، می توان به نسخه های مختلف برنامه محصول شرکت پاندا یعنی Internet Security اشاره کرد.صرف نظر از اقدامات، فناوری ها و ابزار حفاظتی مبتنی بر برنامه های کاربردی و وب، مطمئناً نقش آموزش، آگاهی دادن صحیح به فرزندان و نیز مسئولیت بخشی به آنها در خصوص برخورد با خطرها و ریسک های امنیتی در اینترنت غیرقابل انکار است. این مسئله با افزایش آگاهی و درک صحیح کودکان و نوجوانان و کاهش آسیب پذیری شدید آنها در محیط بیکران وب، قطعاً برای آنها تأثیری بیش از قطع دسترسی و ممنوعیت استفاده از اینترنت به ارمغان خواهد آورد.

آسیب های جدی بلوتوث، پیامک و فیلم های مبتذل بر نوجوانان و جوانان

با فراگیر شدن استفاده از گوشی های تلفن همراه در سطح اقشار جامعه ضمن مزایای فراوان این فناوری جدید، می بایست به جنبه های منفی آن نیز توجه جدی داشت. همانطور که می دانیم در مقوله ها و فرآورده های فرهنگی دیدن یک فیلم یا عکس غیراخلاقی یا شنیدن یک موسیقی مبتذل و یا خواندن نوشته ای نامناسب، واکنش های منفی و خطرناک روحی و روانی و جسمی مانند یک سم کشنده و مهلک را در فرد ایجاد می کند که در صورت عدم درمان به موقع، شخصیت انسانی فرد، مورد آسیب جدی قرار گرفته که تبعات آن در برخی مواقع غیرقابل جبران خواهدبود. اگر کمی در اطراف خود بررسی مختصری داشته باشیم درمی یابیم که جریانها و باندهای مرموز بطور محسوس و یا نامحسوس و در قالب دوستی ها و همکلاسی های فرزندانمان و یا توسط برخی افراد در معابر مبادرت به توزیع سی دی های فیلم غیرمجاز، انتشار کلیپ های صوتی و تصویری و یا نوشتارهای سخیف بوسیله بلوتوث و پیامک در راستای ترویج فرهنگ غیرانسانی و غیراخلاقی و لجن زار غرب می نمایند که برخی اثرات این جنایت فرهنگی طبق نظر کارشناسان در حوزه پزشکی و روان شناسی بطور خلاصه به این شرح می باشد:
آسیب های جسمی و روحی و روانی:
1- ایجاد بلوغ زودرس در نوجوانان و اثرات منفی بر رشد طبیعی جسم و روان
2- گوشه گیری و انزوا و بروز افسردگی در نوجوانان و جوانان
3- بروز رفتارهای عصبی و غیرمتعادل
4- تپش قلب و بی اشتهایی و یا کم اشتهایی و رنجور شدن جسم
5- بی میلی به امر تحصیل و فعالیت های ورزشی
6- عدم تمایل و یا کم رغبتی به انجام واجبات و حضور در مجامع علمی و مذهبی
7- مشغول شدن و استفاده زیاد از تلفن همراه برای بازی و یا دیدن کلیپ و موسیقی (اعتیاد به تلفن همراه)
8- بیخوابی و کاهش مطالعات درسی و غیردرسی و بروز افت تحصیلی
9- افراد در نوع انتخاب لباس و آرایش ظاهری به سبک های نامأنوس و ناهنجار
10- گرایش به سیگار، موادمخدر و کاهش انگیزه برای کار و تلاش و تشکیل خانواده در جوانان
البته خوب است به این نکته اشاره شود که کارکردها و اثرات استفاده از گیرنده های ماهواره ای که متأسفانه در بعضی از خانواده ها در اثر کم اطلاعی رواج پیدا کرده است دارای آسیب های مشابه ای است که در ادامه سلسله مباحث به آن پرداخته خواهد شد.
نقش پدر و مادر و خانواده در سلامت فرزندان
-راهنمایی فرزندان برای انتخاب دوستان سالم و صالح
-انجام راهنمایی و مراقبت از فرزندان در استفاده صحیح از فیلم و تلفن همراه (حتی المقدور برای دور ماندن فرزندان از برخی از معضلات فرهنگی و اخلاقی از تلفن همراه ساده و بدون بلوتوث و دوربین استفاده شود)
-تشویق و ترغیب نوجوانان و جوانان برای پر کردن اوقات فراغت با ورزش یا مهارت آموزی و استفاده از کلاس های کامپیوتر، دوره های فنی، زبان و... کمک در انتخاب حداقل یک نشریه و مجله فرهنگی تخصصی و فنی در حوزه مورد علاقه ایشان.
-آشنا نمودن هرچه بیشتر فرزندان با احکام و آداب دینی و اهتمام در انجام فرائض بالاخص نماز
-همراهی با فرزندانمان برای حضور در مساجد و هیئت های مذهبی و نمازهای جماعت
-استفاده بهینه از برنامه های متنوع آموزشی علمی و سرگرمی صدا و سیما
-برنامه ریزی جهت پیاده روی، دوچرخه سواری و استفاده از پارک ها و برنامه های فرهنگسراها
-آماده سازی و فراهم نمودن زمینه های لازم برای کار، اشتغال و کمک در تشکیل خانواده و مقدمات امر مقدس ازدواج برای جوانان
-همکلاسی های ناباب فرزندانمان را در محل تحصیل به اولیای مدارس معرفی کرده و فرزندانمان را نیز از آنها دور کنیم.
-عوامل توزیع فیلم و بلوتوث های غیراخلاقی و غیرانسانی را به عوامل انتظامی گزارش دهیم.
-در خانواده پدر و مادر، در رعایت شئونات اخلاقی و انجام واجبات و ترک محرمات پیشقدم باشند.
-در صورت بروز مشکلات روحی و روانی از مشاوران و پزشکان کمک بگیریم.
-با فرزندان خود صمیمی باشیم و آنها را در رشد و تعالی و پیشرفت کمک نمائیم.
-هرچند وقت یکبار با حضور فرزندانمان از آنها بخواهیم که محتوای تلفن همراه، فایل های رایانه ای، سی دی های فیلم و بازی را برای ما هرچند وقت یکبار با حضور فرزندانمان از آنها بخواهیم که محتوای تلفن همراه، فایل های رایانه ای، سی دی های فیلم و بازی را برای ما نشان داده و توضیح دهند.

ماهواره دشمن خانوده های ایرانی : یکی از رسانه های قدرتمند ارتباط جمعی، ماهواره است که امروزه بیش از پیش، جایگاه ویژه ای را نزد خانواده های ایرانی پیدا کرده است. تاکنون با خود اندیشیده اید که چرا این تکنولوژی نوین، خواهان بسیاری آن هم در تمام سطوح سنی بالاخص جوانان دارد؟ آیا مصرف کنندگان جوان ، از فرهنگ استفاده آن مطلعند؟ به نظر شما، تقریب زمانی که هر یک از اعضای یک خانواده بالاخص خانواده های تازه بنیان شده، از ماهواره استفاده می کند، چقدر است؟ کدامیک از برنامه های این رسانه، بیشتر مورد توجه تماشاگران جوانش قرار می گیرد؟ معایب یا محاسن استفاده از آن چیست؟ آیا روابط یک زوج جوان، تحت تاثیرآن در جهت بهبودی پیش می رود یا اضمحلال؟! و هزاران سوال دیگر...
قطعا، به شمار پرسش شوندگان، پاسخ های بسیاری است که هر یک مظهر و بیانگر نوعی اندیشه است که می تواند، تعابیر متفاوتی را در بر گیرد. همگی ما اذعان به این مطلب داریم که هر بدعت نوینی، می تواند توامان، از وجوه مثبت و منفی برخوردار باشد و هدف از این یادداشت، تائید و یا رد هیچ یک از وجوه این رسانه نیست و نظرات هر یک از شما را در این باب محترم و ارزشمند می شمارد. اندکی تامل کنید:به جواب خود راجع به سوال" آیا روابط یک زوج جوان، تحت تاثیرماهواره در جهت بهبودی پیش می رود یا اضمحلال؟! " باری دیگر بیندیشید. ....
از منظر روان شناسان ایرانی که در بافت فرهنگی همین جامعه، کسب علم و تجربه کرده اند و مشاوره های زناشویی و خانوادگی متعددی را رهنمون بوده اند، شنیدنی های بسیاری موجود است که می تواند نظرات برخی از ما را بازسازی نماید. رفتار‌های جنسی نامعقول، ماحصل نمایش های پورنوگرافیک ماهواره است. یک متخصص امور جنسی می گوید: تجربه ی شغلی من و سایر همکاران، این مهم را به اثبات رسانده است که یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن انحرافات جنسی و اختلالات جنسی زوجین و وفور فراوان آن در سالهای اخیر، تماشای بی رویه و خارج از حد برخی از شبکه های نمایش های پورنوگرافیک ماهواره است که پدیده شومی به نام هرزه نگاری را موجب شده است. در این شبکه ها که نمایش تصویری و یا کلامی‌ رفتارهای جنسی با هدف ارضای خواسته‌های جنسی دیگران انجام می شود، معمولاً به ارضای غیرطبیعی جنسی تماشاگران می‌انجامد و این امکان را به وجود می آورد که فرد به واسطه دیدن مطالب و تصویر‌های مستهجن، رفتار‌های جنسی نامعقول از خود بروز دهد و یا به اعتیاد جنسی رو آورد. جستجوی تجربه اوج و متعاقب آن لذت جنسی و رهایی از تنش، چنان در فرد تقویت می شود که شخص را شدیدا مجذوب تماشا می کند و به قدری شدت می یابد که تماشای صحنه‌های مبتذل، ذهن و اندیشه فرد را تسخیر می کند؛ به گونه ای که اگر فرد روزی به سراغ ماهواره و عکس‌های مبتذل آن نرود، در زندگی خود احساس کمبود می‌کند و حالت کسالت به او دست می دهد . دنیای فانتزی و نشاط آور این دنیای مجازی، تجربه ی گسستنی را برای فرد پدید می آورد که در آن فرد از تقاضاهای دنیای واقعی فرار می کند و به طور کلی نسبت به هرآنچه در اطرافشان است بی توجه می شود و حتی گاها متوجه گذر زمان و خود نمی شود. به خطر افتادن سلامت روانی و حتی جسمی‌ فرد ماحصل حتمی الوقوع توجه مجازی به مسائل جنسی است که می تواند انحرافاتی چون؛ خود ارضایی، اباحه گری جنسی، همجنس بازی، از بین رفتن حیای اخلاقی ، علاقه به عریان نمایی و ... را در بر گیرد. رفتارهای جنسی نامعقول برای زندگی جنسی زوجین، همچون سمی کشنده است که نه تنها ارضاء این نیاز طبیعی زوج را دچار مشکل کند بلکه می تواند دلسردی از زندگی زناشوئی و مشترک را نیز به همراه داشته باشد. خانمی به مشاورش می گفت: "وقتی می بینم همسرم ، کانال های متعددی را برای یافتن فیلمی که دقیقا به دنبالش است، جستجومی کند و سپس با توجه به آن فیلم یا تصویر خاص استمنا می کند، به زنانگی و زیبایی خودم شک می برم و احساس حقارت می کنم و..."
کاهش تعاملات و روابط خانوادگی مهمترین اثر کاربری افراطی است.
زنی می گفت: "مدت زمان کوتاهی از زندگی مشترکمان می گذرد ولی من بسیار احساس تنهایی و افسردگی می کنم، همسرم ، تماشای ماهواره را به هم نشینی و هم صحبتی من ترجیح می دهد، در عین کنار هم بودن، با هم نیستیم" . شکایت و اعتراض زنان از همسران خود، به دلیل بی توجهی به آنان و صرف بیشتر وقت خود به لذت های رنگارنگ ، اما پلید و منحرف جنسی فضای مجازی ، از مهمترین عوامل سستی محبت در خانواده ها و متعاقب آن طلاق است. استفاده و علاقه ی مفرط به برنامه های ماهواره، به طور سیستماتیک اثرات چندی را در زندگی فرد به وجود می آورد. کاهش تعاملات و روابط خانوادگی در بین اعضای خانواده و ایجاد مشکل در روابط صمیمانه ی زوجین شاید اولین و مهمترین، اثر کاربری افراطی است که متعاقب آن مسائل بیشتری را در دیگر ابعاد زندگی مشترک نیز می تواند به همراه داشته باشد. تغییر در الگوی خواب و بیداری، نیاز به خلوت و تنهایی، تغییرات شخصیتی، بی توجهی به مسائل زندگی و عدم مسؤلیت پذیری، از دست دادن علاقه به رابطه جنسی با همسر خود، عدم توانایی در ابراز علاقه و عاطفه به همسر، اختلال در فعالیتهای حرفه ای و شخصی و.... تنها بخشی از این مشکلات تاثیر گذار بر روابط همسر و فرزندان است.
قدرت اندیشه و تحلیل، مغلوب احساسات می شوند.
تاثیر برنامه‌های تخریبی و نابهنجار این ابزار قدرتمند بر افکار عمومی و عملکرد آن پیرامون مسائل زندگی ، به هیچ وجه قابل اغماض و چشم پوشی نیست. ماهواره با قدرت نافذ و توانمند خود توانسته است، روح انسان را مسخ و فعالیت ذهنی(قدرت تفکر و تعمق) را کُند و یا سلب نماید و فرد را از نظر روانی، منفعل بار آورد. لاجرم، از روند تصمیم گیری و اظهار نظرهای فردی که تحت تاثیر احساسات و عواطف قرار می گیرد و بیش از هر چیز برخاسته از احساسات ناشی از تبلیغات و تماشای تصاویر است، گریزی نخواهد بود. متاسفانه، کم نشنیده ایم که بسیاری، بزرگترین اشتباهات زندگی خود را بر این اساس مرتکب شده اند و به ارزش‌های اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی خود پشت پا زده اند. مشاوری می گفت: وقتی علت خیانت زناشویی را پی جویی می کنم، به قهرمان یکی از داستان های ماهواره ای می رسم که بسیار مورد توجه مخاطب قرار گرفته و همسان سازی فرد با بازیگر آن نقش، ارتکاب چنین عملی را موجه ساخته است.
ارزش‌های اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی تغییر می یابند.
مردی می گفت: همسرم، حرمت مرا نگاه نمی دارد: آرایش غلیظ و نمایشی دارد، لباس های نا متناسب تن می کند، با نامحرمان دست می دهد، دشنام می دهد، و... این رفتارها برای او عادی شده است تا بدان جایی که خانواده ی پدری او نیز معترض شده اند. و یا زنی می گفت: همسرم دست بزن نداشت، فحش نمی داد، من و فرزندانم را بسیار دوست می داشت اما با دیدن برخی از برنامه های ماهواره به طور کلی تغییر رویه داده و چیزی دیگر شده است: مرا وادار می کند در مجالس مختلط شرکت کنم و با دوستان او دست بدهم و...، شوخی های زننده می کند ، حرمت شکنی می کند و به پدر ومادر خود و من ارزشی قائل نمی شود، شرم نمی کند و هر نا گفتنی را پیش فرزندانم به زبان می آورد و... جالب است بدانید که او در مقابل اعتراضات من، جمله ای شنیدنی دارد: تو از دنیا عقب مانده ای، الان همه این طور زندگی می کنند ولی تو و ذهنت در چند صد دهه ی پیش جا مانده اید، بیچاره من که مجبورم با تو زندگی کنم و ... لذا، کاملا درست است که می گویند: برنامه‌های مخرب و ضد اخلاقی ماهواره‌، ویرانگر بنیادهای اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی است و ارزش های وابسته بدانها را به شدت تهدید می‌کند.
بیراه نگفته ایم اگر بگوئیم: شکست غرور و حرمت مردان در مقابل زنان، فحاشی و بیان کلمات رکیک، بی بند و باری، بی غیرتی و بی تفاوتی در مقابل محارم، شکست حریم محرمیت، بی عفتی و شکست حیا و شرم، بی حرمتی به بزرگسالان، خشونت بالاخص علیه زنان ، بی اعتنایی به همسر و فرزند و ... حاصل حملات خصمانه شبکه های ماهواره ای است که هدفی جز تزلزل روابط زناشویی و فروپاشی نهاد خانواده ندارند. نگرانی و استرس در زندگی مشترک اجتناب ناپذیر است:روابط بین فردی براساس مهر و صحبت، صلح و صفا، عطوفت و صمیمیت، نشاط و شادی، صداقت و راستی شالوده اصلی بنیان یک زندگی مشترک موفق است. اما آموزه های برنامه های ماهواره ، در قالب فیلم ها و سریال های خانوادگی،در جهت حاکم سازی بی اعتمادی و انداختن سایه شوم شک و تردید در زندگی پیش رفته و موجبات سست شدن روابط بین فردی و کم رنگ شدن محبت و صمیمیت زوجین را فراهم آورده و با سرعتی بسیار برای ریشه کنی صداقت، خشکانیدن راستی و درستی در اندیشه و عمل زوجین گام بر می دارد.
تغییر در تعریف عشق و صمیمیت و روابط و انتظارات مربوط به صمیمیت، احساس خیانت و ترویج خیانت و تقویت بی وفایی ، بی احترامی به یکدیگر ، دروغگویی و تهمت و آسیب های روحی چون : طرد، تباهی، تنهایی، شرم، حسادت و فقدان عزت نفس و... تنها بخشی از جلوه های دل فریب هنری به ظاهر جذاب این شبکه های پوشالی است. مردی می گفت: با آن که می دانم همسرم زن مهربان و با وفایی است اما به او شک دارم، احساس می کنم هر آن ممکن است او را از دست بدهم و یا آن که او مرا ترک کند. آنچه گفته شد تنها بخشی از حقیقت تلخ این جادوی قرن بر زندگی مشترک جوانان است که کاوش و تحلیلی بیش از این را نیازمند است ، اما متاسفانه در مجال این یادداشت نیست و ما تنها به عمده ترین و مهمترین لطمات آن اشاره مختصری نمودیم و بدان بسنده کردیم.
حال نوبت شما است که کلاه خود را قاضی کنید و بیندیشید که با تاثیرات اجتناب ناپذیر ماهواره، بر زندگی مشترک تان چه باید کنید؟

بچه ها، کامپیوتر و اینترنت : نمی توان تصور کرد که فرزندان ما بزرگ شوند، رشد کنند، به دانشگاه بروند، وارد حوزه های مختلف شوند اما با کامپیوتر سروکار نداشته باشند و شبکه جهانی (اینترنت) را نشناسند.
دنیای امروز دنیای تلویزیون، ماهواره، کامپیوتر، اینترنت و تلفن همراه است. این تکنولوژی های جدید چنان با سرعت وارد زندگی بشر شده و راه نفوذ خود را ادامه می دهند که نمی توان از کنار آنها با بی تفاوتی گذشت؛ بلکه باید با آنها به روش صحیح برخورد نمود تا بیشترین سود و استفاده حاصل آید. همچنان که اثرات مثبت تکنولوژی های نوین در کیفیت زندگی ما قابل انکار نیست؛ در صورت عدم مدیریت صحیح نیز ممکن است تأثیرات مضر آن بر زندگی کودکان و نوجوانان ما غیرقابل جبران باشد. کامپیوتر به عنوان یک منبع صحیح و قابل اعتماد برای بچه ها و بزرگسالان مطرح است ولی مسائلی در مورد استفاده از آن وجود دارد که والدین را نگران می کند.
یکی از مهم ترین عوامل برای تعیین اثر مثبت یا منفی کامپیوتر مدت زمانی است که کودک یا نوجوان از آن استفاده می کند و مسئله دیگر نوع فعالیت هایی است که با آنها درگیر است. وقتی بچه برای مدت طولانی از روز پای کامپیوتر می نشیند در سایر فعالیت های تحصیلی، ارتباطی و اجتماعی دچار عقب ماندگی می شود. استفاده زیاد و کنترل نشده از کامپیوتر موجب افزایش وزن، رکود عملکرد اجتماعی- ارتباطی، گوشه گیری، انزوا و غمگینی می شود.
بازی های خشن کامپیوتری کودکان و نوجوانان را مستعد مشکلات رفتاری و پرخاشگری می کند ولی اگر از برنامه های صحیح آموزشی استفاده شود خلاقیت افزایش می یابد و فرصتی برای اکتشاف و جست وجوگری در اختیار او قرار می گیرد. این در صورتی است که نرم افزارهایی متناسب با سطح رشدی کودک در اختیارش قرار گیرد تا قدرت تفکر و خلاقیت او شکوفا شود و توانایی حل مسئله در او تقویت گردد. مثلا نرم افزارهای گرافیکی می تواند برای کودکان جالب باشد چون انگیزه خلق تصاویر سمبولیک را در آنها بیدار می کند. محتویات چیزهایی که کودک در کامپیوتر استفاده می کند باید معنادار و متناسب با تجربیات خانه، جانعه و مدرسه باشد. بهتر است کودک درگیر فعالیت هایی شود که به وی اجازه کنترل دهد. از کامپیوتر در کودکان و نوجوانانی که ناتوانی یادگیری یا نیازهای خاص آموزشی دارند می توان بهره زیادی برد. به خصوص بچه هایی که ناتوانی در زمینه آموزش سنتی دارند مانند کودکان دچار مشکلات یادگیری، توجه و تمرکز، مشکلات شنوایی، تکلمی و رفتاری از این روش های خاص بهره زیادی می برند.
به نکات زیر درمورد استفاده از کامپیوتر توجه کنید:
- استفاده از کامپیوتر برای کودکان زیر 3سال توصیه نمی شود. بهتر است تا این سن کودک درگیر ارتباط نزدیک تر با والدین، جست وجوی محیط، شکوفا شدن استعدادها و بازی های مختلف باشد.
- فعالیت های کامپیوتری به شکلی تهیه شود که باعث خلاقیت و انگیزه کودک شود، به او فرصتی برای کشف کردن و تجربه محیط دهد، قدرت انتخاب دهد و توانایی تخیل، تصور، تفکر، تصمیم و حل مسئله را افزایش دهد.
- در مدرسه بهتر است استفاده از کامپیوتر به صورت کار گروهی درآید. در این صورت احتمال مشارکت، همکاری و برقراری ارتباط بین بچه ها بیشتر می شود.
- بهتر است والدین زمان هایی را اختصاص دهند تا همراه بچه ها به یک فعالیت مشترک کامپیوتری مشغول باشند. این کار باعث می شود زمانی که کودک یا نوجوان در برنامه ای احساس شکست کرد از طرف والدین کمک شود و از طرفی نیز بر کارهای او نظارت می گردد. همچنین می توانند روی بازی ها و برنامه های مختلف بحث و تبادل نظر داشته باشند و امکان یک آموزش دوطرفه به وجود آید.
- زمان استفاده از کامپیوتر محدود باشد. اگر کودک زمان های طولانی سرگرم بازی با کامپیوتر و پلی استیشن یا تماشای تلویزیون است، زمانی را برای بازی های گروهی نخواهد داشت و فرصت رشد مهارت اجتماعی و ارتباطی از او گرفته می شود.
- حتی الامکان سعی شود کامپیوتر با علائق و فعالیت های کودک ادغام شود تا اینکه فقط فعالیت و علاقه اصلی او شود.
- بهتر است کامپیوتر در اتاق او نباشد چون والدین نمی توانند روی آن کنترل و نظارت داشته باشند. درمورد بچه هایی که علاقه زیادی به استفاده از کامپیوتر دارند می توان از آن به عنوان یک وسیله تشویقی برای افزایش دیگر رفتارهای مثبت آنها استفاده کرد.
کودکان و اینترنت
رشد سریع تکنولوژی در زمینه اینترنت حوزه جدیدی از توجه را به وجود آورده است. اینترنت یک منبع بی پایان اطلاعات است و فرصتی برای تعامل ولی با وجود آن می تواند یک خطر واقعی برای بچه هایی باشد که استفاده صحیح از آن را نیاموخته اند.
توصیه های زیر را درمورد استفاده فرزندانتان از اینترنت به کار بندید:
- زمان استفاده از اینترنت را محدود کنید.
- به نوجوان بیاموزید هرچیزی که در اینترنت می بیند یا می خواند حتماً درست و واقعی نیست.
- روی سایت هایی که مراجعه می کند حتماً نظارت داشته باشید.
- با اطلاعات و تکنولوژی های جدید آشنا شوید. دور ماندن والدین از پیشرفت های جدید باعث ایجاد شکاف نسلی بین آنها با فرزندانشان می شود.
- زمان هایی را اختصاص دهید تا همراه فرزندتان از سایت های مختلف دیدن کنید، راجع به محتوای آنها صحبت کنید و بازی و فعالیت هایی داشته باشید. در این صورت امکان نظارت شما بر فرزندتان فراهم می شود.
- به فرزند خود بیاموزید که ارتباط برقرار کردن در اتاق گفت وگو درست مانند صحبت کردن با یک غریبه است و باید همان احتیاط هایی که در این زمینه به کار می رود باز هم رعایت شود.
- به او بگویید که هیچ گاه نباید اطلاعات شخصی و خانوادگی را در اینترنت در اختیار دیگران قرار دهد.
- هرگز با کسی که در اتاق گفت وگو آشنا شده ملاقات واقعی ترتیب ندهد.
- به بچه ها آموزش دهید که همان قوانینی که در ارتباطات واقعی رعایت می کنیم مانند فحش ندادن، استفاده نکردن از کلمات رکیک و طنزها و مطالب مبتذل و... باید در اینترنت نیز به کار گرفته شود.
- فقط زمانی اجازه ترتیب پست الکترونیکی را بدهید که بدانید در این زمینه به بلوغ کافی رسیده است و به طور دوره ای بر پست الکترونیکی و فعالیت های اینترنتی او نظارت داشته باشید.

تاثیر ماهواره بر خانواده

ماهواره به عنوان یک وسیله ارتباط جمعی و اثر گذار در فرهنگ جامعه در بین خانواده ها در حال رشد است رشدی که می توان آن را شبیه به اپیدمی بیماری دانست که حوادث تلخی را برای خانواده ها بوجود می آورد و دختران را بیش از پسران از لحاظ روحی و جسمی به سوی فساد و تباهی می کشاند. درست است که استفاده صحیح از آن توسط افراد متخصص و کارشناس می تواند در بدست آوردن نیازهای اطلاعاتی ،اقتصادی ،پژوهشی و ... کمک نماید اما ماهواره با جذبه خاصی که دارد بیشتر بین خانواده ها نفوذ و گسترس یافته است و متاسفانه خانواده ها نیز به استفاده اصولی از آن نا آگاهند و برخی از شبکه های مبتذل و مخرب نیز از همین فرصت استفاده نموده و در لباس خیر خواهی ولی با نقشه های شوم خود بنیان خانواده ها را هدف قرار داده اند و اثرات بسیار ویرانگری را بر شالوده خانوادها وارد می سازند رشد نا هنجاریها،انحرافات اجتماعی و اخلاقی و عاطفی و... از جمله گسترس معضل بد حجابی در بین قشر جوانان نمونه هایی از این آفت و آسیب در جامعه محسوب می شود که با اصول و ارزش ها و اعتقادات ،فرهنگ و باورهای دینی ما در تضاد آشکار می باشند.لذا می توان گفت سر چشمه خیلی از طلاق ها و جدایی ها و اختلافات و درگیریهای خانوادگی در اجتماع ناشی از عامل ماهواره است.

با کمال تاسف خانواده ها بدون اطلاع و توجه به اثر زیانبار ماهواره آن را بدون هیچ مقاومتی به حریم خصوصی شان وارد نموده و در نتیجه ناخواسته فرزندانشان را با ارزش ها و فرهنگ جامعه غربی آشنا می سازند فرهنگی که سراپا بی بند و باری و غفلت و دور شدن از مسیر انسانیت و غوطه ور شدن در باتلاق گمراهی و تباهی است. آری عزیزان ریشه این بد بختیها را خودمان به خانواده تحمیل کرده ایم و خودمان را نیز مقصر نمی دانیم زمانیکه کودکان و نوجوانان در سنی قرار دارند که زیر بنای تر بیتی و شخصیتیشان ریخته می شود آنها را با انواع برنامه ها و فیلم های مسموم رها می کنیم تا هر آنچه را که برای امیال خود بخواهند بدست آورند و در یک محیط نا سالم بزرگ شوند که واکنش آن برای آنها بسیار گران تمام خواهد شد . آیا به نظرتان رها نمودن فرزندان در چنین فضای شهوت انگیزی کاری منطقی است؟ قضاوت در این باره را به عهده خودتان می گذارم. پدر و مادران محترم ، نیمی از نا بسامانیها و مشکلات روحی جوانان در جامعه ناشی از عوارض جنسی است جوان بی تجربه در این دوران حساس و بحران خیز نیاز به آموزش و نظارت و مراقبت های ویژه شما را می طلبد او هرگزنمی تواند با مشاهده برنامه های وسوسه انگیز خواهشهای نفسانی خود را بدون پاسخ بگذارد در نتیجه به غرایز خود جواب مثبت می دهد و در اینصورت است که زمینه برای انحطاط و سقوط اش در منجلابهای فساد مهیا خواهد شد. والدین گرامی شما باغبان باغچه زندگی هستید پس در تربیت گلهای خوش بو و لطیف آن ( فرزندان) محتاطانه عمل کنید و با تربیت صحیح خود آمادگیهای انحطاطی را در وجود شان نابود سازید تا خدای ناکرده اسیر دیو شهوت نشوند . نگذارید برنامه های گمراه کننده روح و روان پاک و دست نخورده فرزندتان را آلوده سا خته و گل زندگیتان را پژ مرده نماید.یادتان باشد یگانه عامل مثبت و مهم که قادر است انسان را از انحرافات برهاند عامل دین و اعتقادات مذهبی است پس گوش به زنگ و محتاط باشید و سعی کنید بخاطر سلامت روانی و اخلاقی فرزندتان و داشتن جامعه ای سالم آنها را درست تربیت کنید تا زمینه های انحراف و بحران تخفیف یافته و از بین برود و تنها شما با تربیت چنین فرزندان سلیم النفس و پاکنهادی است که می توانید به خودتان ببالید و افتخار کنید . موفق باشید

جوانانمان را تنها نگذاریم
فرزندان ما در زندگی شان به خصوص در دوره جوانی با فشارهای روحی روانی زیادی دست و پنجه نرم می کنند. این مشکلات هر علتی که داشته باشد می تواند در نهایت منجر به مشکلات رفتاری شود و همچنین نگرانی، افسردگی بی خوابی و حتی اعتیاد را به دنبال داشته باشد. والدین باید برای مقابله با مشکلات جوانان، پیش از هر چیز باید ارتباط خود را با او بهتر و صمیمی تر کنند به گونه ای که جوان بتواند به راحتی با شما صحبت و درد دل کند توجه به این نکات نیز ثمربخش است. وقت بیشتری صرف جوان تان کنید، به خصوص اگر گرفتار هستید چون این امر منشأ این بیماری است. به فرزندتان فرصت بیشتری دهید و بگذارید تا در مورد مشکلات و نگرانی هایش صحبت کند. سعی کنید در وعده های غذایی در کنار خانواده و فرزندتان باشید. به او کمک کنید تا از خودش انتظارات واقع بینانه داشته باشد. خود و فرزندانتان را برای شرایط پراسترس آماده کنید. برای مثال تولد یک نوزاد، نقل مکان به یک شهر جدید یا انجام دادن یک عمل جراحی از این نمونه است. به فرزندتان کسب آرامش را بیاموزید روش هایی مثل تنفس عمیق، آرام کردن و شل کردن عضلات، گوش دادن به نوای خوش، خواندن کتاب و نقاشی کردن می تواند به کسب آرامش کمک کند. متاسفانه منشأ و منبع فشار روحی در نوجوانان ناشناخته است و والدین به راحتی قادر به شناسایی آن نیستند. این موارد، برخی از علل بروز فشار روحی در نوجوانان است:
- تغییر در مراقبت های پیش از دوران مدرسه از جمله تغییر کلاس درس یا تغییر معلم
- دادن تکلیف بیش از حد به کودک
- انتظار بیش از حد از کودک که موجب ترس او بشود
- شنیدن اخباری که موجب تشدید استرس شود.
- بیماری هایی از قبیل آسم یا دیابت- تصادف رانندگی
- مشکلات اقتصادی در منزل
توجه به هر یک از این موارد و ریشه یابی استرس نوجوانان، در انتخاب راه صحیح برای مقابله با این مشکل به والدین کمک می کند. بهتر است این مشکل را با جلب همکاری خود او و به کمک او حل کنید. به او اطمینان دهید که مشکلات موجود قابل رفع است و او در مواجهه با هر مشکلی از حمایت شما برخوردار خواهد بود.
برقراری ارتباط خوب، یکی از مهم ترین جنبه های تربیت نوجوان است. والدین باید به نوجوان خود احساس شفقت و دلسوزی را منتقل کنند. باید به نظرات آنان گوش دهند و برای مشکلات راه حل پیدا کنند. در مقابل می توانیم آنها را به خاطر کاری که کرده اند سرزنش کنیم و یا به آنها بگوییم که به خاطر کاری که انجام داده اند عصبانی هستیم. والدین باید مراقب رفتارهای خود هنگام خطاب کردن نوجوانانشان یا پاسخ دادن به او باشند. وقتی نوجوان شما موضوعی را در مورد دوستش به شما می گوید، مطمئن باشید که ایده ای درباره موقعیتی ویژه دارد. بنابراین هر فرصتی را غنیمت بشمارید تا نشان دهید افکار و نظرات او برای شما ارزش دارد. به نوجوان خود بگویید که به نظرات او علاقه مند هستید و مایلید که آنها را بشنوید. اجازه دهید او نظر خود را در هر زمینه ای ابراز کند بعد اگر اشتباهی در افکار یا نظرش دیدید، به طور منطقی درباره آن بحث کنید و نظر درست را ارائه دهید. در هر حال خونسردی خود را حفظ کنید و با آرامش به او پاسخ دهید.

اثر تنبیه بدنی بر دانش آموزان

درس معلم ار بود زمزمه محبتی جمعه به مکتب آورد طفل گریز پای را زشت ترین عملی که هر وجدان پاکی را متالم و متاثر می سازد تنبیه بدنی کودکی است که حتی نمی تواند از خودش در مقابل رفتار خشونت آمیز دفاع نماید. متاسفانه برخی از والدین و معلمین محترم برای کودک تحت تعلیم و تربیت خود زمانیکه او مرتکب عمل اشتباه و ناشایستی می شود مثلآ از دستورات سر پیچی می کند، تکالیف درسی اش را انجام نمی دهد و .... او را به باد سرزنش و تحقیر گرفته و به تنبیه بدنی او اقدام می کنند و دلیلشان نیز این است که این عمل را برای تادیب و تربیت کودک لازم و ضروری می دانند اما باید به این نکته مهم توجه نمود که تنبیه بدنی اثر بسیار ویرانگری را روی شخصیت در حال شکل کودک می گذارد و او در اثر تنبیهات و مجازاتهای شدید و ناعادلانه ضمن اینکه دچار افت تحصیلی میگردد بعد از مدتی عنان صبر و شکیبایی خود را از دست داده و عاقبت از محیط خانه و مدرسه گریزان می شود و اگرهم این کار اتفاق نیفتد کودک معصوم در اثر رفتار های غلط و خشونت های اعمال شده که روح و روان او را سخت آرزده خاطر می سازد در بزرگسالی به جوانی عاصی و بی عاطفه و کاملآ خشن تبدیل می شود و به انجام هر فعل ناشایستی دست خواهد زد .

والدین و معلمین عزیز این سوء تفاهم از مطالب بنده حاصل نگردد که من معتقدم باید کودک در هر عملش آزاد باشد و اصلآ مورد مواخذه قرار نگیرد بلکه منظورم این است که ما باید با روشهای درست و اصولی تربیتی او را مورد باز خواست قرار دهیم و در فکر و اندیشه کودک نوعی نگرش مثبت به دوری از عمل خلاف ایجاد کنیم تا در سایه چنین علم و آگاهی که به کودک می دهیم او با میل و خواست درونی اش از کار بد دوری گزیند و در این صورت است که بین ما و کودک یک رابطه عاطفی و صفا و صمیمیت بوجود خواهد آمد .اگر نتوانیم این کار را انجام ندهیم کودک با خشونتی که از ما سراغ دارد تنها در ظاهر و آن هم بخاطر ترس از کتک خوردن عمل نا شایست خود را ترک می نماید و قطعآ عمل خود را در خفا و دور از چشم ما با شدت بیشتری ادامه خواهد داد. البته درست است که بعضآ کار هایی بسیار ناشایست از کودک بوقوع می پیوند که نمی توان با پند و اندز و نصیحت کودک را به راه راست هدایت نمود در چنین مواقع حساسی نیز باید خوب دقت کنیم و به دنبال علت و انگیزه عمل بگردیم و با از بین بردن آن از بروز خلافکاریهای بعدی کودک ممانعت بعمل آوریم.

یادآوری این نکته ضروری است که رفتار های غلط و تربیت های غیر اصولی و نادرست والدین و اطرافیان و نیز شرایط نا مناسب و بد محیطی و اجتماعی است که سبب می شود روح و روان کودک متاثر گشته و او به واکنشهای عصیانگرانه اقدام نماید پس سعی کنیم بجای تنبیه بدنی که کودک را در انجام عمل خود جری می سازد برای تعلیم و تربیت او در یک دست مان محبت و نوازش و در دست دیگرمان چوب تنبیه داشته باشیم اما یادمان باشد که اولآ: اگر از محبت و نوازش استفاده کنیم کودک از عمل خلاف خود باز می گردد و هرگز نیازی به پایین آوردن چوب تنبیه نخواهیم داشت و ثانیآ: اگر این تنبیهات را ما از روی نا بسامانیهای روحی و عقده های سرکوب شده خودمان انجام می دهیم حساب بحث اش جداست ولی اگر اعتقاد داریم این تنبیهات برای آموختن علم و ادب به کودک ضروری است یادمان باشد که همان علم ما را از اعمال هرگونه خشونت در حق کودکان منع نموده است.

توصیه هایی به والدین کودکان را تنبیه نکنید همه والدین دوست دارند فرزندانی بی عیب و نقص و ایده آل داشته باشند، اما باید بدانیم همانطور که خودمان ایده آل نیستیم، انتظار ایده آل بودن نیز از فرزندمان نیز انتظار بی جایی است.
یکی از اصول مهم فرزندپروری مثبت و سازنده، داشتن انتظارات واقع بینانه از کودک می باشد. انتظارات واقع بینانه یعنی توانمندی ها و استعدادهای کودک خود را بشناسیم و نقاط قوت او را تقویت نموده و کودک را کمک نماییم تا نقاط ضعف خود را شناسایی و برطرف نماید. تحقیر، سرزنش، تنبیه و مقایسه او با کودکان دیگر نه تنها ضعف های او را برطرف نمی کند؛ بلکه به اعتماد به نفس کودک نیز آسیب می رساند. در اینجا به توضیح روش هایی پرداخته ایم که به والدین کمک می کند تا به جای درگیری با بچه ها، راحت تر مشکلات را حل نمایند.
در برخورد با کودکانی که مشکلات رفتاری دارند، والدین دچار درماندگی و ناکامی می شوند که علت آن در درجه نخست رفتار کودک و در مرتبه بعدی عدم برخورداری از حمایت های لازم برای سازگاری با کودک است..
آنچه اهمیت دارد راه حل هایی است که در ارتباط با جنبه های منفی رفتار این کودکان به کار می رود. در برخورد با مشکلات رفتاری کودکان 3موضوع اهمیت ویژه دارد:1 - درک رفتار کودک و عوامل مختلفی که این رفتار را تحت تأثیر قرارمی دهد.
2- آموزش مهارت های خاص به والدین برای مقابله با مشکلات رفتاری کودکان
3- کمک به والدین برای ایجاد فضای مثبت در خانه و خانواده به نحوی که این آموزش ها مؤثر واقع شوند.
توصیه های کاربردی به والدین: 1 - درک رفتار کودک. در اکثر کودکان حس قوی استقلال و عدم وابستگی وجود دارد. این حس در بسیاری موارد تأثیرات مثبت هم به دنبال دارد زیرا افرادی که مستقل هستند از قاطعیت و اعتمادبه نفس بالاتری برخوردار هستند. اما در مواردی که این احساس خیلی شدید باشد کودک را به سمت خودسری، سرکشی و جسارت می برد. مهم این است در حالی که جنبه های مثبت این رفتار را تقویت می کنید، جنبه های منفی آن را برخود کودک و دیگران کاهش دهید.
2-احساس زیربنایی و زمینه ای را در کودکتان جست وجو کنید. اگر کودک شما نسبت به خواهر کوچک ترش خشم نشان می دهد و او را کتک می زند، وی را تشویق کنید خشم و حسادت خود را به روش بی ضررتری نشان دهد.
3-به جای دستور دادن به وی قدرت انتخاب دهید. تصمیم گیری به کودک امکان اختیار می دهد ولی فرمان دادن باعث جنگ قدرت میان او و شما می شود. از آنجا که کودکان هنوز آن قدر توانایی شناختی ندارند که همه اطلاعات را با هم پردازش کنند، به جای دستورات زنجیره ای، این دستورات را به بخش های کوچکتر تقسیم کنید. دستوراتی به او بدهید که واضح و اختصاصی باشد. دلیل و منطق دستورات را برای کودک توضیح دهید. راه موثر آن است که اول دستورات را توضیح دهید و بعد دستور را اعلام کنید. مثلا: مادربزرگ اینجا می آید و او خانه مرتب را دوست دارد، پس لطفاً الان اسباب بازی هایت را جمع کن.
4-زمانی را برای آماده شدن اختصاص دهید. اگر قرا است شب به مهمانی بروید، از قبل و به طور اختصاصی به او بیاموزید که از وی انتظار دارید چگونه رفتار کند. اجرای نقش به صورت بازی می تواند کودک را برای موقعیت های دشوار آماده کند.
5-حتی المقدور اجازه دهید پیامدهای طبیعی رفتار کودک رخ بدهد؛ بیش از حد او را نجات ندهید. اگر فرزند شما مسئولیت اعمال خود را به عهده نمی گیرد لازم نیست شما به جای او همه کارهایش را اصلاح کنید. مثلا اگر حوله خیسش را پس از استحمام برای خشک شدن آویزان نکرده، خودش روز بعد با حوله خیس مواجه می شود. اگر لباس هایش را پس از برگشتن از مدرسه سر جای خود نگذاشته، طبیعتاً فردا برای یافتن آنها دچار مشکل خواهد شد و با تاخیر به مدرسه خواهد رسید. اگر قرار باشد همیشه به جای کودک کارهای نیمه تمام او را به پایان برسانید، حس مسئولیت پذیری او کاهش می یابد.
6-در مواقع لزوم محکم باشید. اگر قرار است کودک شما قانون یا دستوری را انجام دهد، در خصوص انجام آن قاطعیت داشته باشید. مثلا اگر کودک اصرار دارد هنگام عبور از خیابان دست شما را رها کرده و بدود و در این خصوص پافشاری می کند، محکم دست را بچسبید و نگه دارید، در حالی که خطرات این کارش را توضیح می دهید.
7-کودک خود را در آغوش بگیرید و محبت خود را به نشان بدهید. کودکانی که پرخاشگرانه و نامتناسب رفتار می کنند، از در آغوش گرفتن و بغل کردن به روش محبت آمیز سود می برند. این روش به آنها فرصت می دهد احساسات حبس شده خود را از طریق اشک رها کنند.
8-محیط را تغییر دهید. اکثر اوقات ایجاد در محیط آسان تر از تغییر رفتار کودک است. اگر کودک شما مرتباً وسایلی را از کمد بیرون می آورد، درب کمد را قفل کنید. اگر وسایل تزیینی جلوی تلویزیون را جابه جا می کند، جای آنها را عوض کنید.
9-راههای جایگزین بهتر و قابل قبول تری را پیدا کنید. به رفتار کودکتان تغییر جهت دهید. مستقیماً نگویید این کار را انجام نده بلکه به او بگویید در عوض کجا می تواند این کار را انجام دهد.
10-تعارضات موجود را به صورت دو طرفه و مشارکتی حل کنید. راجع به تعارضاتی که با کودک دارید، صحبت کنید. نیازهای خود را مشخص نمایید و از وی برای پیدا کردن راه حل کمک بخواهید. قوانین را با هم مشخص کنید و جلسات خانوادگی تشکیل دهید.
11-انتظارات خود را تعدیل کنید. بچه های کوچک احساسات و نیازهای شدیدی دارند. آنها به طور طبیعی پرسر و صدا، کنجکاو و نامرتب، کم طاقت، پرتوقع، فراموش کار، ترسو، خودمحور و سرشار از انرژی هستند. سعی کنید آنها را همانطور که هستند بپذیرید.
12-خنده و شوخی را جایگزین شدت عمل کنید. اگر کودک شما از دست شما عصبانی است، او را تشویق کنید خشم خود را از طریق یک بازی جنگی به شما نشان دهد. خنده کمک می کند خشم و احساس ناتوانی وی تخفیف یابد.
آخرین و مهم ترین نکته اینکه زمانی را برای خودتان در نظر بگیرید. در شرایطی که شرایط برای شما قابل تحمل نیست، اتاق را ترک کنید و برای کسب مجدد آرامش و قضاوت صحیح هر کاری لازم است انجام دهید. تلفن به یک دوست، گریه کردن، دوش گرفتن و... قطعاً می تواند کمک کننده باشد.

بررسی تاریخ 33 سال پس از انقلاب اسلامی، نشان می دهد انقلاب، نظام اسلامی، کشور ومردم ایران، بیشترین آسیب ها را از ناحیه نفوذی ها دیده اند و اکنون امید دشمنان بههمین جریان نفوذ در انقلاب است.

مقدمه
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در ایران و خارج شدن این کشور پهناورو راهبردی از حوزه قدرت آمریکا، نه تنها آمریکا، بلکه تمامی قدرت های استکباری وشیطانی با توجه به آرمان های الهی این انقلاب، به وحشت افتاده و احساس نگرانیکردند. آنان به خوبی می دانستند تأثیر انقلاب اسلامی به ملل مسلمان و مستضعف سببحرکت ملت های در بند استبداد و استعمار شده، تمامی منافع نامشروع آنها در سرزمینهای تحت سلطه از دست خواهد رفت. بر اساس همین برآورد راهبردی، قدرت های سلطه گر درجهان، سیاست مقابله با انقلاب اسلامی و براندازی جمهوری اسلامی را در پیش گرفتند. در کنار طراحی و اجرای توطئه های متعدد امنیتی و نظامی و ... استفاده از جریان نفوذبا هدف استحاله نظام اسلامی و منحرف ساختن انقلاب از مسیر اصلی، یکی از راهبردهایعمده دشمنان طی 34 سال گذشته بوده است. انقلاب اسلامی، همانطور که در برابر توطئههای متکی بر قدرت نظامی، دست به مقاومت و مقابله زد، در برابر جریان نفوذ نیز طی 34سال گذشته مقاومت و مقابله کرده و این رویارویی با جریان نفوذ و استحاله گر همچنانادامه دارد. در این نوشتار، به اختصار این موضوع بررسی می شود.
نفوذ واستحاله چیست؟
نفوذ و استحاله، شیوه و روشی برای براندازی نظام های مستحکمبا پشتوانه های اعتقادی و مردمی است. دشمنان در تجزیه و تحلیل علل ناکامی های خوددر رویارویی با جمهوری اسلامی، دریافتند که سه مانع اصلی بر سر راه تحقق اهداف آنهادر ایران وجود دارد که عبارتند از:
1- حاکمیت فرهنگ و ارزش های دینی واسلامی
2- نظام سیاسی مبتنی بر دین با محوریت ولایت فقیه
3- پشتوانههای مردمی انقلاب اسلامی و حکومت دینی
دشمنان انقلاب و در رأس آنها آمریکاییها و صهیونیست ها، به این جمع بندی رسیده اند که تنها راه برداشتن این موانع از سرراه، اتخاذ راهبرد نفوذ و استحاله است.
اهداف جریان های نفوذی
دشمنانبا استفاده از جریانات نفوذی به دنبال استحاله انقلاب بوده و مشخصاً اهداف زیر رادنبال می کنند:
1- مقابله با ارزش های اسلامی و انقلابی و از بین بردن نقاطقوت فرهنگی انقلاب اسلامی
2- ایجاد تغییر در باورها، اعتقادات و ارزش هایجامعه برای جداسازی تدریجی مردم از نظام اسلامی
3- تضعیف روحیه حماسی، جهادیو شهادت طلبی در مردم و ایجاد بسترهای مناسب برای فاصله گرفتن از اصول و آرمان هایانقلابی- اسلامی
4- بی اعتمادسازی در جامعه نسبت به ولایت فقیه به عنوانستون اصلی نظام
در طول 33 سال گذشته، یکی از خطرات جدی که انقلاب اسلامی راتهدید کرده، خطر نفوذی هایی بوده که قصد داشتند انقلاب را از درون متلاشی کنند و بهبیراهه بکشانند. مرور بر این جریان ها، می تواند برای مقابله با جریان های نفوذیمشابه درآینده حاوی درس ها و عبرت های فراوان باشد.
نمونه هایی از جریان هاینفوذی و استحاله گر
در طول 33 سال گذشته، جریان های نفوذی متعددی فعال شده ودر مواردی توانسته اند، آسیب های فراوانی از طریق نفوذ و استحاله به جامعه اسلامی،انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی وارد سازند. به اختصار به نمونه هایی از این جریانها به ترتیب تاریخی اشاره می شود.
1- دولت موقت و نفوذ لیبرال ها و ملیگراها
به پیشنهاد شورای انقلاب، حضرت امام(ره)، مهدی بازرگان را به عنواننخست وزیر دولت موقت منصوب کردند و در حکم انتصاب نیز تصریح فرمودند: ایشان (بازرگان) به دور از روابط حزبی و گروهی، یک سری از برنامه های مشخص را انجام دهد. اما بازرگان بدون توجه به شروط امام و رهنمودهایش ، بیش از 70 درصد اعضای کابینه رااز اعضای نهضت آزادی و جبهه ملی انتخاب و از آرمان های انقلاب اسلامی و خط امامفاصله گرفت.
با تشکیل مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی، بازرگان و تیم همراهاو برای منحل کردن این مجلس تلاش کرد که با مخالفت امام مواجه شد. با تسخیر لانهجاسوسی، دولت بازرگان استعفا داد و حضرت امام(ره) این استعفا را پذیرفت. بعدها باانتشار اسناد لانه جاسوسی مشخص شد که چگونه آمریکایی ها از طریق عناصر نفوذی خود دردولت موقت، قصد به انحراف کشاندن انقلاب اسلامی را داشتند.
عناصر نهضت آزادیو جبهه ملی در دوران حیات امام(ره) و در زمان جنگ تحمیلی، همواره قصد نفوذ، تخریب وسنگ اندازی در مسیر انقلاب را داشته و به اشکال مختلف سعی در تأثیرگذاری بر نیروهایانقلاب و استحاله آنها داشتند.
2- بنی صدر و جریان نفوذ در اولین دورهریاست جمهوری
با انتخاب بنی صدر به عنوان اولین رئیس جمهور ایران، جریانفرصت طلب و نفوذی در اطراف ایشان حلقه زد و شخص بنی صدر با توجه به خلقیات و تکبریکه داشت، کم کم مسیر خود را از مسیر اصلی انقلاب و امام(ره) جدا کرد. پس از عزل بنیصدر و فرار او از کشور، اسناد فراوانی افشا شد که نشان داد چگونه جریان نفوذ ازطریق بنی صدر قصد به بیراهه بردن کشور و انقلاب را داشته است.
3- نفوذی ها وفجایع هفتم تیر و هشتم شهریور
در دو حادثه تروریستی و فاجعه آمیز هفتم تیر وهشتم شهریور تعداد قابل توجهی از نیروهای انقلاب و مسئولان تراز اول جمهوری اسلامیاز جمله شهید بهشتی و 72 تن از یاران امام امت و همچنین شهید رجایی و باهنر بهشهادت رسیدند. این دو حادثه را نیروهای نفوذی منافقین در بین نیروهای انقلاب رقمزدند.
4- نفوذی ها و کودتای براندازی
در فروردین ماه سال 1361 اخباریمبنی بر کشف کودتای نظامی برای براندازی جمهوری اسلامی انتشار یافت. عوامل اینکودتا دستگیر، محاکمه و مجازات شدند. شریعتمداری در جریان این کودتا قرار داشت وقصد داشت در صورت به نتیجه رسیدن، آن را تأیید کند. کودتاچیان قصد داشتند با کمک وحمایت آمریکا، با سوءقصد به جان امام(ره) در جماران و دیگر مقامات عالی نظام نقشهخود را عملی سازند.
«صادق قطب زاده» رئیس سازمان صداوسیما و وزیر خارجه درسال های 1358 و 1359، از عوامل اصلی کودتا بود.
5- نفوذ باندمهدی هاشمی دربیت قائم مقام رهبری
«سیدمهدی هاشمی» در سال 1365 به اتهام رابطه با ساواک،قتل چند نفر از جمله آیت الله شمس آبادی، خروج غیرقانونی سلاح و مهمات و نشر اکاذیبو افشاگری علیه مسئولان، بازداشت، محاکمه و اعدام شد. این فرد پس از پیروزی انقلاباسلامی با استفاده از موقعیت برادرش «هادی هاشمی» داماد آقای منتظری، توانست دردفتر ایشان نفوذ کند و با تشکیل یک باند و نفوذ در بخش هایی از بدنه اجرایی کشوراهداف خود را دنبال نماید.
ایشان در این خصوص می گوید: «ما حرمت مسئولان رامی شکستیم و از خط امام فاصله می گرفتیم... عوامل نفسانی و ذهنی مرا به این تحلیلکشاند که دفتر آقای منتظری را به عنوان یک پایگاه برای تحقق اهداف خودم انتخاب کنم. مسئول دفتر برادر من بود. آقای سعید فرزند آیت الله هم با ما همدلی و هماهنگیداشت.»
این جریان نفوذی در نهایت موفق شد، آیت الله منتظری را از مسیر اصلیانقلاب، نظام و امام(ره) جدا کند و ایشان را رو در روی نظام قرار دهد و بر همیناساس بود که حضرت امام(ره) با نگارش نامه معروف (6/1/1386) حقایقی را آشکار ساخت وآقای منتظری را از جایگاه قائم مقامی عزل کرد.
6- نفوذی ها در جریاناسلامی
جریان نفوذ در دهه 60 موفق شد در میان نیروهای معتقد به نظام اسلامیرخنه و با استفاده از اختلاف سلیقه های طبیعی، شکافی عمیق در میان آنان پدید آورد. شکل گیری دو جناح چپ و راست در میان معتقدان به خط امام(ره) و در نهایت ایجاد فاصلهبین جناح چپ و خط امام از طریق استحاله برخی از شخصیت های با سابقه انقلابی، ازکارویژه های جریان نفوذ است. افرادی چون دکتر سروش در اواخر دهه 60 با تشکیل حلقهکیان، موفق به استحاله کسانی شدند که در سال های اول انقلاب بیش از هر کس دیگری ازارزش های اسلامی و انقلابی دفاع می کردند. این افراد در دوره دوم خرداد نقش آفرینیهای زیادی داشتند.
7- نفوذی ها در جریان جنبش دانشجویی و استحاله آن در دهههفتاد
با پیروزی انقلاب اسلامی، انجمن های اسلامی از جایگاه ویژه ای دردانشگاه ها برخوردار شدند. اما جریان نفوذ در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتادموفق شد در بخشی از انجمن های اسلامی از جمله «دفتر تحکیم وحدت استحاله» به وجودآورده به طوری که این انجمن ها، به ویژه دفتر تحکیم وحدت در فتنه های 78و 88 نقشبرجسته ای داشتند. برخی از عناصر افراطی آنان پس از فتنه 88 دستگیر و محاکمه و برخیاز کشور متواری شدند و به غرب پناه بردند.
8- خط نفوذ در جناح چپ وپیامدهای آن
جناح چپ در زمان حضرت امام(ره)، مدعی بود به شکل انحصاریپرچمدار خط و تفکر امام بوده و رقیب خود یعنی جناح راست را به دور بودن از خط اماممتهم می کرد. این جریان به مرور زمان از درون دچار چرخش گفتمانی شد و پس از دومخرداد 1376 با در اختیار گرفتن قوه مجریه، شعارهایی را مطرح ساخت که از خط امامفاصله داشت. همگرایی با ملی گراها، لیبرال ها و حرکت در مسیر براندازی نظام دینی وسکولاریزه کردن کشور، نتیجه استحاله این جریان بود. حوادث 87 و فتنه 88، نشان دادکه نفوذی ها تا چه اندازه موفق به منحرف کردن نیروهایی شدند که زمانی همراه با امامو انقلاب بودند. حضرت امام (ره) بارها خطر نفوذی ها را گوشزد کرده بودند، لکن برخیاز گروه های سیاسی انقلابی به این هشدارها توجه نکردند و در نهایت تحت تأثیر نفوذیها، از کشتی انقلاب پیاده شدند.
9- نفوذی ها در جبهه اصولگرایان
بهدنبال مواضع و رفتارهای ساختارشکنانه دوم خردادی تحت پوشش اصلاحات، جبهه اصولگراییاز نیروهای وفادار به انقلاب اسلامی شکل گرفت و در چندین انتخابات پی درپی موفق بهجلب اعتماد عمومی شد. این بار خطر نفوذی ها خود را در جبهه اصولگرایان نمایان ساختو با پیدایی یک باند انحرافی، به شدت اصولگرایان را تحت تأثیر قرار داد. اگر جناحچپی ها تحت تأثیر نفوذی ها، دچار انحراف از مسیر اصلی انقلاب شدند، در جبههاصولگرایی با پیدایی یک خط نفوذ و انحراف، عمده اصولگرایان در برابر آن موضع گیریکرده و با این باند مرزبندی کردند.
نکته پایانی
بررسی تاریخ 33 سالپس از انقلاب اسلامی، نشان می دهد انقلاب، نظام اسلامی، کشور و مردم ایران، بیشترینآسیب ها را از ناحیه نفوذی ها دیده اند و اکنون امید دشمنان به همین جریان نفوذ درانقلاب است. هر چند در طول 33 سال گذشته انقلاب و نظام اسلامی، در پرتو هوشمندی وبصیرت مردم با خطر نفوذی ها مقابله کرده، لکن در شرایط کنونی، مقابله با خطرنفوذیها بصیرت و هوشمندی بیشتری را می طلبد.

   مرزها و عوامل دوستی از منظر اهل بیت(ع)

انسان طبیعتاً نیازمند دوست و مونس است؛ چرا که موجودی اجتماعی است و سعادت وی در معاشرت با دیگران کامل می گردد. در دوران نوجوانی و جوانی این نیاز فطری شدت می یابد و جوان از تنهایی و انزوا به سختی در رنج و عذاب است. او همواره تلاش می کند تا دوستانی را که باب میل او هستند و در سلیقه ها و رفتار با یکدیگر سازگاری دارند، یافته و ساعاتی از عمرش را با آنها بگذراند. این ارتباطات بدین دلیل صورت می پذیرد تا اطلاعاتی را با همدیگر تبادل کنند، تجربیات زندگی را از یکدیگر بیاموزند، خاطرات، گفتارها، شیرینی ها و تلخی های زندگی را به همدیگر بگویند و بشنوند و از زندگی و دوران جوانی شان لذّت ببرند. انسانی که دوست و رفیق مناسب نداشته باشد، غریب و تنهاست و بیشتر وقت ها افسرده حال و پژمرده احوال است. چنین شخصی حرف دل خود را کتمان می کند و نمی تواند خودش را آن چنان که هست، بشناسد و فردی خجالتی و کم رو خواهد بود. داشتن دوست مناسب و خوب فوائد بی شمار دنیوی و اخروی دارد. علی علیه السلام فرمود:

اَلتَّوَدّدُ نِصْفُ الْعَقْلِ (1)؛ دوستی نصف خردمندی است.

دوست آیینه اخلاق و رفتار، کمک حال ساعات تنهایی و غم بار، و به عنوان بازوی کمکی و پشتیبان است. دوست خوب محرم اسرار، مشاور و معاون افکار و دستگیر و یاور در مشکلات و سختی هاست. حافظ می گوید:

دریغ و درد که تا این زمان ندانستم          که کیمیای سعادت، رفیق بود و رفیق

در یک کلام، دوست خوب نعمت بزرگی است که نظیر ندارد و عامل مهمی در رسیدن انسان به کمالات است؛ چنان که دوست بد هم بلای خانمان سوزی است که در انعطاف و سقوط انسان به درّه های هولناک و نابودی تأثیر بسزایی دارد.

انتخاب دوست و همنشین برای جوانان از حساسیت ویژه ای برخوردار است؛ زیرا آنان به آسانی و به سرعت، رفیق انتخاب می کنند و این، به علت عاطفی و احساسی عمل کردن آنهاست. آنان چندان به نکات عقلایی توجه ندارند و با شخصی بدون آشنایی قبلی و اطلاع از وضع خانوادگی دوست می شوند. آنان به روحیات، عقاید و اخلاق دوستان خود چندان توجهی ندارند و فقط به خاطر اینکه در یک موردی رفتار وی خوشایندشان قرار گرفته، به او دل می بندند و روابط عمیق و محکمی هم با او برقرار ساخته، تمام اسرارشان را در اختیار او قرار می دهند. اگر مربیان و والدین بتوانند در انتخاب دوست به جوانان کمک کنند و با استدلال و منطق و رفتار صحیحْ آنان را به سوی انتخاب دوستان خوب رهنمون شوند، مطمئنّاً یکی از مهم ترین وظیفه های خود را انجام داده اند.

در اینجا به برخی از رهنمودهای حکیمانه امام جوادعلیه السلام در زمینه فوائد، آفات و شرایط دوستی می پردازیم:

ارتباطات و دوستی هایی که بر معیار صحیح و موازین عقلی و شرعی ترتیب یافته باشد، می تواند در زندگی انسان زمینه ساز موفقیت ها و پیشرفت های قابل ملاحظه ای شود.

یک فرد مسلمان در اثر این ارتباطات گاهی به بالاترین درجه سعادت نائل می شود. امام جوادعلیه السلام می فرماید:

مَن استَفادَ اَخاً فِی اللهِ، فَقَد اسْتَفادَ بَیْتاً فِی الْجَنّةِ(2)؛ هرکس در راه خدا برادری و دوستی پیدا کند، همانا خانه ای در بهشت به دست آورده است.

دوستی های حقیقی که برای خدا باشد، راهی مناسب برای رسیدن به بهشت است؛ چرا که انسان در اثر معاشرت با نیکان، خلق و خوی نیک خود را تقویت می کند و عمل نیک است که سعادت و خوشبختی ابدی را در پی دارد. در روایتی آمده است:

برادران مؤمنی که در بهشت ساکن می شوند، گاهی درجه و منزلت یکی، از دیگری بیشتر و بالاتر است. آنکه درجه بالاتری دارد، به خداوند متعال عرضه می کند:

پروردگارا! دوست با ایمان من مرا به اطاعت تو و پرهیز از نافرمانی ات ترغیب می کرد و من به وسیله دوستی با او به این درجه رسیده ام. خدایا! او را نیز با من هم درجه گردان!

و خداوند متعال سخن او را پذیرفته و به دوست او نیز رفعتِ درجه می دهد.(3)

اگر انتخاب دوست بر اساس معیارهای عقلانی و الهی نباشد، علاوه بر ضررهایی که به روح و روان آدمی وارد می شود، در نهایت تبدیل به دشمنی خواهد شد. امام محمدتقی علیه السلام در این رابطه می فرماید:

در اثر معاشرت با نادان، اخلاق و رفتار انسان فاسد می شود؛ اما با تمایل به سوی عقلا و اندیشمندان، رفتارهای نادرست انسان اصلاح می گردد.

مردم نیز هر یک اخلاق ویژه ای دارند، که از نهاد و فطرت آنان ریشه می گیرد. آنان با یکدیگر ارتباط و دوستی دارند؛ اما دوستی هرکس در غیر راه خدا باشد، بالاخره به دشمنی بدل خواهد شد. خداوند متعال در قرآن به این نکته اشاره فرموده است:

«أَلأخِلاَّءُ یَوْمَئذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ اِلاَّ الْمُتَّقینَ»(4)؛ در روز قیامت برخی از دوستان، دشمن یکدیگرند مگر پارسایان و تقوا پیشه گان (5).

رعایت اعتدال و میانه روی در دوستی های حقیقی، ضامن بقای رشته مودّت است؛ اما در ارتباطات غیر عقلانی و احساساتی، چون موازین عقلی و اعتدال رعایت نمی شود و بر اساس احساسات زودگذر و یا مطامع دنیوی پای گرفته است، دوستی ها زوال پذیر بوده و در بحران ها و گرفتاری ها رشته دوستی از هم گسیخته و از میان می رود. سعدی می گوید:

دوست آن باشد که گیرد دست دوست          در پریشان حالی و درماندگی

دوست مشمار آنکه در نعمت زند         لاف یاری و برادر خواندگی

قرآن کریم در مورد کسانی که دوستان ناجنس برگزیده اند، می فرماید:

روز قیامت، متأسّف و پشیمان شده و می گوید: «یا وَیْلَتی لَیْتَنی لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلیلاً»(6)؛ وای بر من! ای کاش فلان شخص آلوده و ناپاک را به دوستی انتخاب نکرده بودم!

اساساً رفاقت با انسان های آلوده، انسان را از نیکان جدا می کند و در صف افراد شرور و ناهنجار قرار می دهد و هنگامی که فردی در آن وادی داخل شد، دیگر به نصیحت انسان های خوب توجّه نمی کند و حتّی نسبت به آنان سوءظن هم پیدا می کند. به همین علت امام جوادعلیه السلام فرمود:

مُجالِسَةُ اْلأَشْرارِ تُورِثُ سُوءَ الظَّنِّ بِالأَخْیارِ(7)؛ همنشینی با خطاکاران باعث می شود تا انسان به افراد خوب و بهتر بدبین شود.

تا توانی می گریز از یار بد         یار بد، بدتر بود از مار بد

مار بد، تنها ترا بر جان زند         یار بد، هم جان و هم ایمان زند

عوامل تحکیم دوستی

1. دیدار و ملاقات آنان

از مهم ترین عوامل پایداری رشته دوستی، دیدار دوستان صمیمی و جویا شدن از احوالات آنهاست. به وسیله دیدار با همفکران و دوستان، عقل انسان تقویت شده و نیروی خرد رشد می یابد؛ زیرا در این ملاقات ها تجربه ها، آگاهی ها و اطلاعات گسترده ای ردّ و بدل شده و اندیشه های نو و پویایی برای انسان حاصل می شود. بدین سبب امام جوادعلیه السلام فرمود:

مُلاقاتُ اْلإخْوانِ نُشْرَةٌ وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ و إنْ کانَ نَزْراً قَلیلاً(8)؛ دیدار با برادران دینی و دوستان صمیمی موجب حفظ و بالندگی نیروی عقلانی است هرچند که این ملاقات ها کوتاه و بسیار اندک باشد.

آری، ملاقات های نتیجه بخش در تحکیم پیوندهای دوستی و روح و جان انسان ها تأثیر دارد و عُلقه دوستی را مستحکم تر می گرداند.

شایسته است رفتار فرد مسلمان، اجتماعی بوده و با برادران دینی و دوستان مناسب، دیدار و رفت و آمد داشته باشد؛ زیرا انزوای از مردم و فاصله گرفتن از آنان عواقب زیانباری برای شخص دارد. انسان هایی که تنها زندگی می کنند و عُزلت طلب و گوشه گیرند، معمولاً از خود بیگانه اند و از لحاظ عواطف و احساسات دچار بی حسی و رکودند. آنان خود را آن گونه که واقعاً هستند، نمی شناسند و نمی دانند به چه چیزی علاقه دارند، از چه چیزهایی متنفّرند و از چه چیزهایی می ترسند. آنان هدف ها، انگیزه ها و باورهای خودشان را دقیقاً نمی دانند. این گونه اشخاص از نظر روانی، شدیداً به دیگران نیازمندند و از لحاظ روحی و عاطفی بین خود و دیگران فاصله ایجاد می کنند. آنان هرگاه احساس کنند کسی مخل و مزاحم تنهایی آنها خواهد شد، دچار هراس و تشویش می شوند.(9)

رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به پیروان خود، اجتماعی زندگی کردن را آموخته و از انزوا و عزلت طلبی نهی کرده است. آن بزرگوار همزیستی با مردم و انس و الفت با آنان را مورد تشویق قرار داده و فرموده است:

خِیارُکُمْ أَحْسَنُکُمْ أَخْلاقاً ألَّذینَ یَأْلِفُونَ وَ یُؤْلَفُونَ (10)؛ بهترین شما کسانی هستند که اخلاقشان نیکوتر است، آنان که با مردم مأنوس شده و به آنان محبت می ورزند و مردم نیز متقابلاً آنان را دوست داشته و پیوند انس و الفت برقرار می سازند.

امام جوادعلیه السلام در این راستا دوستی و پیوند با مردم را نوعی «فامیلی اکتسابی» قلمداد کرده و می فرماید:

أَلْمَوَدَّةُ قَرابَةٌ مُسْتَفادَةٌ(11)؛ دوستی، نوعی خویشاوندی اکتسابی است.

در حقیقت دوستان انسان، فامیل های اکتسابی او محسوب می شوند و کسی که دوستان بسیاری داشته باشد، دارای خویشاوندان بسیاری است.

2. حُسن خُلق و گشاده رویی

یکی از شیوه های جذب دوستان و یاران صمیمی، خوشخویی و خوشرویی در معاشرت با دیگران است. این خصلت پسندیده موجب می شود که دیگران قلباً به سوی انسان های خوش برخورد جذب شوند و ناخودآگاه آنان را دوست داشته باشند. امام جوادعلیه السلام به نقل از امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرماید:

إنَّکُمْ لَنْ تَسَعُوا النَّاسَ بِأَمْوالِکُمْ فَسَعُوهُمْ بِطَلاقَةِ الْوَجْهِ وَ حُسْنِ الْلِقاءِ(12)؛ شما هرگز با مال و منال دنیا نمی توانید به مردم توسعه داده و آنان را راضی کنید. پس تلاش نمایید با گشاده رویی و خوش برخوردی آنان را راضی نمایید.

از آنجا که ارتباط و دوستی با مردم، ضرورتی عقلی در زندگی بشر است و انسان برای تداوم زندگی و غلبه بر مشکلات و پیمودن راه ترقی و تکامل، نیاز به همراهان و هم فکرانی دارد که مایه دلگرمی و قوّت قلب او باشند، شایسته است که این عامل کارساز را، در معاشرت با دیگران به کار گیرد و هر روز دوستان زیادی را برای خود کسب کند. برای همین علی علیه السلام ناتوان ترین افراد جامعه را کسانی می داند که از به دست آوردن دوست و رفیق همدل، عاجز و ناتوانند.

أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنْ إِکْتِسابِ اْلإخْوانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ (13)؛ ناتوان ترین مردم کسی است که از یافتن دوست، ناتوان باشد و عاجزتر از او هم کسی است که دوستی را که به دست آورده، از دست بدهد.

لقمان به فرزندش گفت:

یا بُنَیَّ إتَّخِذْ أَلْفَ صَدیقٍ وَ أَلْفٌ قَلیلٌ وَ لاتَتَّخِذْ عَدُوّاً واحِداً وَ الْواحِدُ کَثیرٌ(14)؛ پسرم! برای خود هزار دوست بگیر؛ چرا که هزار دوست کم است. و یک دشمن نگیر؛ چرا که یک دشمن هم زیاد است.

و علی علیه السلام فرمود:

وَ لَیْسَ کَثیراً أَلْفُ خِلٍّ وَ صاحِبٍ وَ إنَّ عَدُوّاً واحِداً لَکَثیرٌ(15)؛ هزار دوست و همنشین بسیار نیست؛ ولی یک دشمن برای آدمی البته زیاد است.

یکی از مهم ترین فوائد داشتن دوستان خوب، هم فکری با آنان است. گاهی انسان قادر به تصمیم گیری نیست؛ در چنین مواقعی می توان با دوستان صالح و نیک اندیش مشورت نمود و از نظرات آنان در پیشبرد اهداف خویش بهره گرفت. کسانی که با دوستان شایسته و خوب مشورت می کنند، در کارهایشان پشیمان نخواهند شد. امام جوادعلیه السلام فرمود:

ثَلاثٌ مَنْ کُنَّ فیهِ لَمْ یَنْدِمْ: تَرْکُ الْعَجَلَةِ وَ الْمَشْوَرَةُ وَ التَّوَکُّلُ عِنْدَ الْعَزْمِ عَلَی اللهِ عزّوجلّ (16)؛ سه خصلت در هرکسی باشد، از کار خود پشیمان نمی شود: 1. در کار خود عجله نکند؛ 2. مشورت و هم فکری با دوستان و نزدیکانش داشته باشد؛ 3. هنگامی که کاری را قصد می کند، بر خداوند - عزّوجلّ - توکّل نماید.

مشورت با دوستان در تحکیم ارتباط نیز مؤثر است؛ چرا که انسان در مشورت، علاوه بر اینکه از نظرات دیگران بهره می برد، برای دوستان خود نیز شخصیت و احترام قائل می شود و مطمئنّاً احترام به دیگران، افزایش محبّت آنان را در پی خواهد داشت.

3. راهنمایی و خیرخواهی

از دیگر عواملی که می تواند رابطه دوستی را تقویت کرده و ابدی نماید، خیرخواهی و راهنمایی دوستان است. البته خیرخواهی باید طوری عملی شود که به آبرو و شخصیت دوستان کوچک ترین اهانتی نشود؛ چرا که در این صورت، نتیجه معکوس خواهد داشت. امام نهم علیه السلام در این رابطه فرمود:

مَنْ وَعَظَ أَخاهُ سِرّاً فَقَدْ زانَهُ وَ مَنْ وَعَظَ عَلانِیَةً فَقَدْ شانَهُ (17)؛ هرکس برادر دینی خود را پنهانی راهنمایی و موعظه کند، او را آراسته است و اگر علنی و آشکارا او را موعظه نماید، شخصیت او را پایین آورده و ناراحتش نموده است.

پی نوشت ها:

1. بحارالانوار، ج 75، ص 60.

2. موسوعة الامام الجواد(ع)، ج 2، ص 352.

3. الف حدیث فی المؤمن، ص 76.

4. زخرف / 67.

5. کشف الغمّه، ج 2، ص 349.

6. فرقان / 28.

7. امالی، شیخ صدوق، ص 531.

8. امالی، شیخ مفید، ص 328.

9. بزرگسال و جوان، ج 1، ص 136.

10. مستدرک الوسائل، ج 8، ص 451.

11. بحارالانوار، ج 71، ص 166.

12. امالی، شیخ صدوق، ص 531.

13. نهج البلاغه، حکمت 12.

14 و 15. وسائل الشیعه، ج 12، ص 16.

16. کشف الغمّه، ج 2، ص 343.

17. همان، ص 349.