ماهواره واثرات نامطلوب آن در خانواده ها 

با نام خداوند منّان

قرآن کریم درباره خطر اشاعه زشتی ها در جامعه اسلامی هشدار می دهد و می فرماید:

إِنَّ الَّذینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشیعَ الْفاحِشَةُ فِی الَّذینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ فِی الدُّنْیا وَ اْلآخِرَةِ وَ اللّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ.  (نور: 19)

کسانی که دوست دارند زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی برای آنها در دنیا و آخرت است و خداوند می داند و شما نمی  دانید.

یا ایها الذین آمنوا قوا انفسکم و اهلیکم نارا وقودها الناس والحجاره(تحریم :6)

(ای کسانی که ایمان آورده اید خود وخانواده خویش را از آتشی که هیزم آنها انسانها وسنگهاست نگه دارید)

حضرت پیامبر  گرامی اسلام صلی الله علیه و آله چه زیبا فرموده است:«کیف بکم اذا رأیتم المنکر معروفا» «چه می شود شما را، آن گاه که ناپسند را پسندیده می شمارید و بد را خوب می بینید»

ازنظرات مراجع:استفاده از برنامه‏هاى مفید و مشروع (مانند برنامه‏هاى علمى و قرآنى) هر چند فى نفسه مانعى ندارد؛ ولى با توجه به اینکه برنامه‏هایى که از طریق این دستگاه پخش مى‏شود غالباً در بردارنده آموزش افکار گمراه کننده و تحریف حقایق و برنامه‏هاى لهو و فساد هستند، استفاده از ماهواره جایز نیست. آیت اللّه مکارم، استفتاءات، ج 1، س 1609 و 829

ماهواره: یکی از رسانه های قدرتمند ارتباط جمعی به شمار می آید .

 این ابزار، به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، قادر است پیام‌های تصویری را به دورترین نقاط منتقل کند و تعداد بی‌شماری از افراد را در سراسر دنیا مورد خطاب قرار دهد. همچنین ماهواره می تواند در هشیار کردن، اطلاع‌رسانی و درحوزه پژوهش، سیاست و ... نقش مهمی داشته باشد؛

امّاماهواره برنامه های تخریبی و نابهنجاری نیز دارد؛ تا جایی که برخی از جامعه شناسان و کارشناسان فرهنگی را برآن داشته تا برای مصونیت جامعه انسانی، بویژه نهاد خانواده چاره اندیشی کنند. بدین ترتیب، تاثیر برنامه‌های این ابزار قدرتمند برافکار عمومی و عملکرد آن را بویژه از نظر تربیتی و جامعه پذیری نباید از نظر دور داشت.گذراندن وقت بیش‌تر برای تماشای ماهواره، نشان دهنده علاقه کمتر به مطالعه است و به احتمال زیاد، فرد را تنبل و از نظر روانی، منفعل بار می آورد، فعالیت ذهنی را کند و روح انسان را مسخ می کند. ماهواره، مبلّغ پرخاش‌گری و ستیزه‌جویی است و گاه انسان را به ترس از خشونت واقعی مبتلا می سازد؛ بدین معنا که فرد از جنگ و مبارزه واقعی می‌هراسد.
تماشای تصویرها و فیلمهای مبتذل، کم کم انسان را معتاد میکند؛ به گونه ای که اگر فرد روزی به سراغ ماهواره و عکس‌های مبتذل آن نرود، در زندگی خود احساس کمبود می‌کند و حالت کسالت به او دست میدهد. تماشای صحنه‌های مبتذل، ذهن و اندیشه انسان را تسخیر میکند. فردی که خود را به دیدن اینگونه تصویرها عادت داده است، به کار و فعالیت سازنده اقتصادی بی‌رغبت میشود.

باید بدانیم :امروز ما با غول پرنده افسانه‌ای 17 هزار سر و دست و پایی روبه‌رو هستیم که همه دنیا را به هم می‌دوزد و مرتبط می‌کند، غولی که چنگال‌های نحس خود را در بدنه خانواده فرو می‌کند و نگوییم در یک آن بلکه با چند پرده نمایش سفره، خانه و خانواده را بر می‌چیند که اگر برای قدیمی‌ها از این غول می‌گفتی دهانشان از تعجب باز می‌ماند که مگر می‌شود؟!

ورود ماهواره به ایران ودر محاصره قرار گرفتن زبان وفرهنگ وبینش خانواده ها:

از زمانی که ماهواره وارد خانه های ایرانیان شد، طیف گسترده ای از شبکه های ماهواره ای مورد توجه و استقبال مخاطبان قرار گرفت.در ابتدا به دلیل محدود بودن شبکه های فارسی زبان، شبکه های خارجی مورد توجه بییندگان برنامه های ماهواره ای قرارداشت اما پس از مدتی با گسترش شبکه های فارسی زبان و کاهش سختگیریها نسبت به استفاده از ماهواره، این پدیده به صورت گسترده ای به خانه های ایرانیان راه یافت.هم اینک تخمین زده می شود که تعداد قابل ملاحظه ای گیرنده و دیش ماهواره ای در کشور وجود داشته باشد.تعداد شبکه های ماهواره ای فعال در جهان 17000 و 666شبکه است که از این تعداد حدود 3000شبکه در داخل ایران با همین دیش ها و آنتن های معمولی قابل دریافت هستند.از این تعداد شبکه حدود380 شبکه موسیقی و273شبکه تبلیغ ادیان ساختگی و235 شبکه مبتذل و74شبکه مخصوص تبلیغات مد لباس و لوازم آرایش است که هر سال بر شمار این شبکه ها اضافه میشود.

با توجه به جوان بودن جمعیت کشور، علاوه بر تاثیر شبکه های ماهواره ای بر نحوه نگرش جوانان به مسایل سیاسی، ما شاهد تغییر در الگوهای فرهنگی جوانان کشور نسبت به بسیاری مسائل از جمله مدل لباس و آرایش نیزهستیم.نکته قابل توجه در زمینه تغییر دیدگاه جوانان نسبت به نوع پوشش و آرایش آنها این است که الگوهای جمعی در جامعه بشدت درحال تضعیف و فردگرایی و توجه به خود، در حال رشد است.آراستگی و زیبایی ظاهرجوان امروز که مورد پسند اوست، بگونه ای متفاوت از الگوهای جمعی است که فرهنگ سنتی جامعه برای او ترسیم می کند.در جامعه به دلیل بهبود اوضاع اقتصادی مردم، ابراز وجود دربین جوانان به مثابه یک ارزش اجتماعی بسرعت درحال رشد است.یکی از دلایل پررنگ شدن این موضوع علاوه بر رفاه اقتصادی، گسترش روز افزون استفاده از ماهواره در خانواده ها می باشد.از این نکته نیز نباید غافل شد که جامعه ما یک جامعه در حال گذار است و در این میان موجی که برطبقه بالا و متوسط تاثیر می گذارد، طبقات پایین جامعه را هم متاثر می کند. مثلا ما در جوانان طبقات پایین جامعه هم میل به تغییر در نوع لباس و آرایش را مشاهده می کنیم، هر چند مسائل مالی، آنها را در ابراز این نوع کنش اجتماعی دچار محدودیت می کند.در جامعه جوانی مثل ایران، انتخاب نوع پوشش و سبک آرایش، بی تاثیر از برنامه های ماهواره نیست.با نگاهی کوتاه به این مساله متوجه می شویم که نفوذ فرهنگ غرب آرام آرام وارد کلیه اندامهای درخت کهنسال فرهنگ ایران می شود وخود را بسرعت ناباورانه ای به عنوان بخشی از فرهنگ جامعه به جوانان عرضه می کند.

در چنین شرایطی، مدیران فرهنگی جامعه باید حرکت خلاقانه و آگاهانه ای را برای کاهش اثرات منفی برنامه های شبکه های ماهواره آغاز کنند.از نظر کارشناسان، در عصر جهش ارتباطات، ما نمی توانیم جلوی ارسال امواج ماهواره و رسوخ آموزه ها و هنجارهای غیرخودی را در درون کانون خانواده هایمان سد کنیم اما می توانیم درپرتو ارائه مبانی هنجاری خود در رسانه های خاص مقابله با شبیخون فرهنگی بیگانه بپردازیم به عنوان مثال می توانیم با ایجاد شبکه هایی مخصوص نمایش لباس و مد و ارائه الگوهای ایرانی اسلامی و با نظارت اهل فن، بخش عمده ای از تاثیر منفی(صرف نظر از آثار و برنامه های مثبت این فناوری) برخی از شبکه های ماهواره ای را تعدیل کنیم.وقتی جوانان بدانند برنامه های مورد علاقه خود را با کیفیت عالی و متنوع می توانند در شبکه های تلویزیون ملی تماشا کنند یقینا عده بینندگان شبکه های ماهواره ای غیرخودی به حداقل ممکن خواهد رسید و جوانان ایرانی به جای آنکه مصرف کننده قهار برنامه های ماهواره ای بیگانه باشند، به شهروندان فرهیخته و با سواد رسانه ای بالا در چارچوب مرزهای ملی کشورمان تبدیل می شوند.مادر عصر تکنولوژی  به سر می بریم  . که در آن ماهواره نقشی  پر رنگی در انتقال  اطلاعات و پیام ها دارد  هر چند ماهواره را می توان دجال گمراهی نام نهاد زیرا رویکردی که در این شبکه های ماهواره ای   به چشم می خورد  نشان از تلاش آن ها برای هویت زایی  فرهنگی و ایجاد سستی در باورهای دینی دارد.شبکه های ماهواره ای علمدار جنگ نرم علیه نظام جمهوری اسلامی ایران  است  هر چند به طور دقیق نمی توان حجم استفاده از ماهواره را در ایران به طور دقیق مشخص کرد ولی می توان با توجه به قراین و شواهد  موجود می توان حدس زد که میزان استفاده از شبکه های ماهوارهای در ایران افزایش قابل توجه ای پیدا کرده است .

به لحاظ فنی در159 مدار تلویزیونی در کل جهان،203 ماهواره تلویزیونی فعال است که از این تعداد در80مدار قالب دریافت در ایران، 100 ماهواره تلویزیونی  یعنی نیمی از ماهواره های جهان قرار دارد. این تعداد ماهواره ها، امکان تماشای حدود18000 شبکه تلویزیونی را در ایران فراهم می آورد با رسیورها و دیش های معمولی می توان تا نزدیک2000 کانال ماهواره ای را در ایران با کیفیت بالا دریافت کرد.در بین شبکه های ماهواره ای که به سهولت در ایران قابل دریافت است، بیش از 380 کانال خاص موسیقی وجود دارد که شبانه روز در حال پخش موسیقی، کلیپ، رقص، آهنگ های درخواستی و کنسرت هستند. عموم این برنامه ها آکنده از حرکات ضداخلاقی و اروتیکال است. در حالیکه علاوه بر این شبکه های اختصاصی موزیکال، حدود 1200 شبکه هم در خلال برنامه های خود کلیپ ها و شوهای موزیکال پخش می کنند.در حوزه کودک و نوجوان بیش از 250 کانال ماهواره ای قابل دریافت در ایران است؛ ضمن آنکه بخش مهمی از برنامه های کانال های عمومی نیز ، به پخش برنامه های کودک و نوجوان اختصاص دارد. این شبکه ها علاوه بر پخش کارتون هایی که عموماً در تضاد با مبانی اخلاقی ماست، به فرهنگ سازی ارزش های لیبرالی و امانیستی غرب در ذهنیت اطفال ایرانی  می کند و آنان را شیفته زندگی آمریکایی و غربی می نماید.

یکى از کارکردهاى رسانه هاى جمعى به ویژه ماهواره مفهوم سازى و به تبع آن، شکل دادن به هنجارهاى متناسب با آن مفهوم است که با توجه به این نکته می توان گفت شبکه هایی که ضدیت با کشورهای مستقل  به خصوص جمهوری اسلامی ایران دارند با چند رویکرد متفاوت به برنامه سازی می پردازند   تعدادی از شبکه ها به  ترویج فرهنگ برهنگی و اشاعه بی بند باری در سطح جامعه می پردازند تا بنیاد خانواده را سست کنند تعدادی دیگر رویکردی ضد دین دارند و به شبه افکنی می پردازند و تعدادی نیز به سیاه نمایی دست آورد های انقلاب ایران می پردازند و به ایجاد یاس در بین مخاطبانشان می پردازند و مسائل را به صورت وارونه جلوه  می دهند به نظر می رسد با افزایش کمی شبکه های ماهواره ای و جذب مخاطبان ایرانی، ترویج انگاره های لیبرالی به سهولت انجام می گیرد و این همان بخشی ازجنگ نرمی است که امپریالیسم رسانه ای غرب دنبال پیروزی در آن است.

در این بین  نقش شبکه هایی چون BBC، CNN، VOA در حوادث بعد از انتخابات ایران را نمی توان نادیده گرفت که با فضا سازی های کاذب سعی در القای تقلب ساختگی  بوده ا ند . البته در بین این شبکه ها نقش بی بی سی فارسی از همه پر رنگ تر بوده است این شبکه هشت ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران شروع به کار کرده است هرچند خبر، قلب تلویزیون فارسی بی بی سی است، اما این شبکه برنامه های متنوع  موسیقی، هنری و فرهنگی، علمی، فن آوری، مستند و ورزشی، همچنین برنامه های بحث و مناظره چند رسانه ای  نیز پخش می کند. این شبکه 100 میلیون نفر فارسی زبان دنیا را مخاطب بالقوه خود می‌داند.BBC فارسی به ورود در حوزه‌ها و زمینه‌هایی که رسانه ملی بدلایل دینی و فرهنگی و یا سیاسی امکان ورود ندارد توجه دارد و این باز به مزیت رقابتی دیگر این شبکه در نزد مردمی که چندان مذهبی و یا وفادار به نظام نیستند تبدیل می‌شود. عبور از خطوط قرمز در عرصه موسیقی، سینما، مسائل زنان، جوانان نیز به جذب مخاطب کمک فراوان کرده است

حمله به دین به بهانه مبارزه با بدعت و خرافات:تمدن عصر جدید که شکوفایی آن را پیوسته ناشی از حذف دین از صحنه زندگی فرد و اجتماع می شمارند و عامل عقب افتادگی جوامع وامانده یا عقب نگه داشته شده را پای بندی به دین و ضوابط مذهبی قلمداد می کنند، حربه خطرناکی است که بر روح حساس و پرشور جوان اثر نامطلوبی بر جای می گذارد. یکی از روش های دیرین دشمن برای گسترش سلطه خویش، استفاده از باورهای انحرافی در برابر عقاید و ارزش های اسلام اصیل است. آنان می کوشند مذهب را که عامل بیداری، پویایی، ستم ستیزی، عدالت گستری و فراهم آورنده سعادت دنیا و آخرت است، به عامل تخد یر، انزواطلبی، واپس گرایی، رهبانیت و امری شخصی تبدیل کنند و با این شگرد، بیشترین سعی شان در درست کردن عقاید نسل جوان بر طبق خواسته ها و اهداف خودشان است. به تعبیر امام خمینی رحمه الله : «می خواهند اسلام ناب محمدی (ص) را به اسلام امریکایی مبدل سازند.» تأکید بر اختلاف های مذهبی، تکیه کردن افراطی بر تفاوت های شیعه و سنی، ترویج خرافه گرایی، ترویج مذهب های دروغین، تحریف مفاهیم والایی همچون: انتظار، توکل، دعا، قضا و قدر و تعبد و نیز ارائه نظریه های ویرانگر گوناگون علیه مذهب، همه برای رسیدن به این هدف شوم سازمان دهی و اجرا می شود. در واقع این شبکه های ماهواره ای با روش های به ظاهر علمی، دینی و حتی طنز، در سست کردن عقاید مردم می کوشند و این برنامه ها نسل جوان را به ابتذال می کشاند.

اشاعه فحشا و بی بند و باری با ماهواره:یکی از کارکردهای رسانه های جمعی به ویژه ماهواره، مفهوم سازی و به تبع آن، شکل دادن به هنجارهای مناسب با آن مفهوم است. بر این اساس، ارائه تصویرهای مستهجن و مبتذل و خلاف عفت عمومی از طریق ماهواره و نمایش آنها، یکی از عوامل گسترش بی بند و باری و به فحشا کشاندن جوانان از نوع جرایم جنسی است.دشمن که همواره اشاعه فرهنگ دینی و اعتقاد به خداوند و معنویات را مانع اصلی هدف های خود می بیند، برای کم رنگ کردن این اعتقادات، با ایجاد خلل در اعتقادات قشر جوان، در به انحراف کشاندن و بی هویت کردن آنان می کوشد.در واقع از دیدگاه و منطق قرآن، بازگو کردن زشتی ها و ارائه و ترویج آنها، نهی شده است؛ زیرا موجب آشکارسازی زشتی ها و برملا شدن آنها می شود. امام رضا علیه السلام می فرماید: «آن کسی که گناه را نشر دهد، رانده است و آن کس که گناه را پنهان می دارد، مشمول آمرزش الهی است».شبکه های ماهواره ای در قالب میان برنامه ها و آگهی ها، مظاهر ضداخلاقی را تبلیغ می کنند و این رسانه، همچون دیگر ابزار بشری می تواند به آرمان های تعالی بخش انسان ها و جوامع خدمت یا خیانت کند که در حال حاضر، بیشترین خدمت ماهواره در ایجاد و رواج فسا د و فحشا در میان جوانان است.

تأثیر ماهواره بر جوانان:

الف)اعتقادی: از آن جا که هر انسان به لحاظ ایدئولوژیک دارای یک سری مبانی واعتقاداتی می باشد ورفتار او نیز مطابق با نوع تفکر او به جهان وخداوند هست پس باید از این مرزهای اعتقادی دفاع کرده وآن ها را به نحو احسن بشناسد ومهمترین دشمن در عرصه ی اعتقادات ،شبهات وتلقین ها ی نا درست بوده ودر زمان فعلی این شبهات با رنگ ولعاب زیباتر خود را بروز می دهند .متاسفانه ماهواره در شمار ابزارهایی قرار گرفته که به مرزهای عقیدتی انسان ها خصوصا اسلام وبه ویژه مکتب تشیع حمله ور شده و قصد دارد اساس این مکتب را در هم بریزد البته نا گفته نماند اغراض سیاسی در این مساله بی تاثیر نیست.

ب) فرهنگی واخلاقی: همان طور که می دانید هویت انسانی به فرهنگ وتمدن او بر می گردد وانسانی که دارای فرهنگ وتمدن نباشد دچار بحران هویت گشته واز او یک شخصیت کاملا وابسته ومتکی به دیگران می سازد ودائما چشمش به دیگران بوده تا خود را موبه مو همانند آن ها قرار دهد واین مطلب به ویژه در مورد ملت ایران که دارای فرهنگ کهن واصیل می باشد بسیار خطرناک بوده وتهدیدی بسیاری جدی به شمار می آید واز طرفی قوام جامعه به اخلاق ورعایت اخلاقیت افراد جامعه می باشد و زمانی که انسانیت ،حریم های شخصی ،خانواده و...از بین برود چنین جامعه ای از درون خالی شده وبا تلنگری در هم می ریزد واین مساله در مورد جوانان ونوجوانان مهم تر است ماهواره از طریق پخش فیلم های سکس وغیر اخلاقی که نتیجه ای جز بی بند وباری ،بی حیایی،مشوش شدن ذهن جوان و... ندارد به این مقصد پلید دست پیدا می کند.وبر همین اساس استفاده از برنامه های ماهواره در نظر مراجع حرام اعلام شده است.

ج)سیاسی: از آن جا که دشمنان ما با مساله ی نظامی موفق به پیشبرد اهداف خود مبنی بر تصرف وتسخیر ایران نشدند بر همین اساس از ابزارهایی مانند ماهواره،اینترنت و... کمک گرفته اند ومردم یک کشور را از طریق القا ی شبهات وحرف های غیر واقعی نسبت به نظام دلسرد کرده وانها رابه نوعی به دشمنی با نظام دعوت می کنند واین اقدام از طریق راه های مختلف و در ظاهری بسیار زیبا با اظهار کمک به مردم یک کشور صورت می پذیرد .